Κρόκος ή Σαφράν : Πιο “πολύτιμος” και απ’ τον χρυσό!

H αλήθεια είναι, ότι πάντα λάτρευα την Ιταλική κουζίνα. Τα συχνά ταξίδια μου και οι φιλίες που ανέπτυξα μετά από πολλά χρόνια πήγαινε-έλα στη γείτονα, με είχαν μυήσει για τα καλά στην ξεχωριστή γαστρονομία της, η οποία απέχει παρασάγγας από αυτό που έχουμε εμείς στο μυαλό μας ή τρώμε στην Ελλάδα, ως ιταλικό φαγητό.

Έτσι, ένα από τα πρώτα φαγητά που έμαθα να φτιάχνω, ήταν το αυθεντικό ριζότο μιλανέζε, συστήνοντας μου παράλληλα ένα υπέροχο μπαχαρικό, τον κρόκο ή σαφράν, το οποίο αν και αποδείχθηκε στη συνέχεια αυθεντικά ελληνικό, εκείνα τα χρόνια εμείς στην Ελλάδα το είχαμε εντελώς παραγκωνισμένο. Τον κρόκο βέβαια τον γεύθηκα αργότερα σε πάμπολες ιταλικές –πάντα- συνταγές, σε θαλασσινά και ψάρια, σε ροφήματα, σε σάλτσες, σε παγωτά και τον αγάπησα πολύ, τόσο για το υπέροχο άρωμα του, όσο και για την μοναδική εκλεπτυσμένη γεύση του.

Φυσικά και για το λαμπερό χρυσαφένιο χρώμα του που φτιάχνει τη διάθεση και μόνο αντικρύζοντας το. Εκτίμησα όμως και τις εξαιρετικές ιδιότητες του στην υγεία και την ομορφιά, γι’ αυτό κι ένα από τα πρώτα μου μελήματα στην αρωματοθεραπεία, ήταν πως θα τον ενσωματώσω σε μια εξίσου ξεχωριστή κρέμα νύχτας, που θα αναδεικνύει αυτές του τις ιδιότητες. Έτσι προέκυψε μια από τις πιο δημοφιλείς, αγαπημένες και αξεπέραστες συνταγές μου, η Golden Night Face & Eye Cream που αποδείχθηκε ο καρπός ενός μεγάλου έρωτα με ιταλικές ρίζες, αλλά ελληνική καταγωγή!

Ο Κρόκος (Crocus satius L.) είναι ένα από τα πιο σπάνια και ακριβά φαρμακευτικά φυτά. Ένα πανέμορφο μωβ λουλούδι που δίνει τα λεπτά, πορτοκαλοκόκκινα στίγματα του. Οι κάτοικοι της περιοχής της Κοζάνης τον φυτεύουν κάθε καλοκαίρι κι όταν φθάσει το φθινόπωρο αφαιρούν με το χέρι τα πολύτιμα στίγματα και τα αποξηραίνουν προσεκτικά, για να γίνουν τα βαθυκόκκινα λεπτά νήματα που χρησιμοποιούμε. Ακριβώς γι΄ αυτό τον λόγο συγκαταλέγεται στα πιο ακριβά μπαχαρικά του κόσμου για την χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία της συλλογής, της επεξεργασίας και της αποξήρανσης των στιγμάτων, αλλά και την μεγάλη ποσότητα των λουλουδιών που απαιτείται για να προκύψει το τελικό προϊόν. Αναλογισθείτε, ότι χρειάζονται περισσότερα από 150.000 άνθη κρόκου για να προκύψει ένα κιλό αποξηραμένων στιγμάτων και 50.000 περίπου στίγματα για 100 γραμμάρια κρόκου.

Στην Ελλάδα συναντάται με διάφορες ονομασίες: σαφράν, σαφράνι, ζαφορά, μαμελούκος. Η καλύτερη όμως ποιότητα παγκοσμίως είναι αυτός που καλλιεργείται αποκλειστικά, για περισσότερα από τριακόσια χρόνια (17ος αιώνας) στην Κοζάνη κι από το 1971, από τον Αναγκαστικό Συνεταιρισμό Κροκοπαραγωγών Κοζάνης http://www.safran.gr. Ξεχωρίζει για την άριστη ποιότητά του, που τον κατατάσσει στην πρώτη κατηγορία κρόκου βιολογικής καλλιέργειας στον κόσμο. Αυτό τον θησαυρό της ελληνικής γης χρησιμοποιώ αποκλειστικά και μόνο στην Golden Night Face & Eye Cream των Stella’sRecip-Y.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Σύμφωνα με την μυθολογία ο Ερμής, ενώ εξασκούνταν στη δισκοβολία, χτύπησε θανάσιμα στο κεφάλι τον θνητό φίλο του, τον Κρόκο. Το πένθος του ήταν τόσο μεγάλο, ώστε για να εξιλεωθεί και να επανορθώσει για τον θάνατο του φίλου του, του χάρισε την αθανασία, μεταμορφώνοντας το άψυχο κορμί του σε ένα πανέμορφο μοβ λουλούδι και το αίμα του σε τρία κόκκινα στίγματα στην καρδιά του λουλουδιού. Οι θεραπευτικές ιδιότητες του κρόκου είναι γνωστές από την αρχαιότητα, όπως συμβαίνει φυσικά με όλα τα κορυφαία φαρμακευτικά και βότανα της ελληνικής γης.

Τις πρώτες αναφορές τις συναντούμε σε αιγυπτιακό πάπυρο του 1550 π.Χ. Οι αρχαίοι Φοίνικες τον περιλάμβαναν στις προσφορές τους στη θεά Αστάρτη, ο Όμηρος τον αναφέρει στα κείμενά του, όπως κι ο Σοφοκλής, ο Θεόφραστος, ο Αισχύλος, ο Αριστοφάνης, ενώ αναφέρεται ακόμη και στην Παλαιά Διαθήκη.
Αποτελούσε απαραίτητο συστατικό στα ιατρικά σκευάσματα των κορυφαίων γιατρών της αρχαιότητας, του Ιπποκράτη, του Διοσκουρίδη και του Γαληνού, οι οποίοι τον συνιστούσαν ως παυσίπονο, αντιπυρετικό, υπνωτικό, εμμηναγωγό, επουλωτικό και αφροδισιακό. Οι αρχαίοι Έλληνες τον χρησιμοποιούσαν για να καταπολεμήσουν την αϋπνία και τ’ αποτελέσματα του ….hangover, ενώ οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και Ρωμαίοι, τον χρησιμοποιούσαν για το βάψιμο των χιτώνων τους.

Μεγάλο ωστόσο είναι το ενδιαφέρον και της σύγχρονης ιατρικής κοινότητας για τον κρόκο, καθώς μετά από συνεχείς και πολύχρονες έρευνες διαπιστώνεται, ότι έχει πολύπλευρες δράσεις όπως:[i]

Αντιοξειδωτική δράση λόγω των κροκίνων, που λειτουργούν ως αναπλαστικά και επανορθωτικά συστατικά στις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας, στο δέρμα.

Αντιθρομβωτική δράση μέσω του εκχυλίσματος των στιγμάτων, που προκαλεί αναστολή της συγκόλλησης των αιμοπεταλίων καθώς και αντιπηκτική δράση. Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε μειωμένη συχνότητα καρδιαγγειακών επεισοδίων στη Βαλένθια της Ισπανίας, όπου υπάρχει μεγάλη κατανάλωση κρόκου στη ντόπια διατροφή.

Αντικαρκινική δράση μετά από πολλές έρευνες, σε καθαρά πειραματικό επίπεδο. Μέχρι στιγμής, η in vitro μελέτη της βιολογικής δραστικότητας των φυσικών υδατοδιαλυτών καροτενοειδών του κρόκου έδειξε, ότι αναστέλλουν τον πολλαπλασιασμό και ταυτόχρονα διαφοροποιούν τα ανθρώπινα καρκινικά κύτταρα των σειρών Κ562 και ΗL-60 (λευχαιμικά κύτταρα).

Βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας και ιδιαίτερα της μνήμης (στην Ιαπωνία κυκλοφορεί ήδη επίσημα σχετικό σκεύασμα). Πρόσφατα πειράματα έχουν δείξει, ότι ο κρόκος έχει βελτιωτικά αποτελέσματα σε ζώα με τεχνητή έλλειψη μνήμης και, ότι αυτό οφείλεται στη βελτίωση της LTP (Ενδυνάμωση Μακράς Διαρκείας) του ιππόκαμπου χάρη στην κροκίνη, κύριο συστατικό του κρόκου.

Ανακουφίζει από τις ενοχλήσεις κατά την οδοντοφυΐα, (σχετικό σκεύασμα κυκλοφορεί στην Ευρώπη). Βοηθά στη μείωση της χοληστερίνης, στην πέψη, σε κρίσεις άσθματος, στη ναυτία, στο πρήξιμο της νεογιλής οδοντοφυΐας, είναι εμμηναγωγό, αντιπυρετικό, δυναμωτικό και αφροδισιακό. Οι επιστήμονες πιστεύουν, ότι το κοκτέιλ βιταμινών και αντιοξειδωτικών ουσιών που περιέχει ο κρόκος προστατεύει από την γεροντική άνοια και την νόσο του Αλτσχάιμερ.
Χρησιμοποιείται για τα στομαχικά προβλήματα και τις πεπτικές διαταραχές.

Είναι αγχολυτικός κι αντικαταθλιπτικός. Έχει ηρεμιστικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση του άγχους και του εκνευρισμού. Προσφέρει ευεξία, πνευματική διαύγεια και τόνωση. Ορισμένες έρευνες δείχνουν, ότι ο κρόκος έχει ευεργετική επίδραση στις περιπτώσεις ήπιας κατάθλιψης, καθώς φαίνεται να έχει παρόμοια αποτελέσματα με αυτά των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.

Ενισχύει την γονιμότητα. Από την αρχαιότητα, ο κρόκος είχε συνδεθεί με τον έρωτα και την αναπαραγωγή. Σήμερα θεωρείται ισχυρό «όπλο» για την ενίσχυση της ανδρικής γονιμότητας εφ΄ όσον έρευνες σε πειραματόζωα έδειξαν, ότι οι αντιοξειδωτικές του ουσίες βελτιώνουν την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Στις γυναίκες η χρήση του σε μικρές ποσότητες μπορεί να ρυθμίσει την έμμηνο ρήση.

ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ
Νομίζω, ότι όλες σας μπορείτε να συμπεράνετε, πως η Κλεοπάτρα χρησιμοποιούσε τον κρόκο ως βασικό συστατικό για τα καλλυντικά της και θα έχετε δίκιο! Προσωπικά δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία, ότι ισχύει η αναφορά!

Θεωρείται ένα κορυφαίο καλλυντικό για την επιδερμίδα με σπάνιες και μοναδικές ιδιότητες για το δέρμα και την αντιγήρανση. Το πολυτιμότερο και ακριβότερο μπαχαρικό στον κόσμο και το μοναδικό που δεν είναι τοξικό! Ο κρόκος είναι πλούσιος σε βιταμίνη C αλλά και σίδηρο, μαγνήσιο, μαγγάνιο και κάλιο.

Έχει μοναδική αντιοξειδωτική και αντιγηραντική δράση και το καλύτερο… δεσμεύει και εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες, αποτρέποντας την πρόωρη γήρανση. Επίσης, είναι δραστικός τόσο για αντιγήρανση, όσο και για την καταπολέμηση της ακμής λόγω των αντιβακτηριδιακών του ιδιοτήτων. Οι αναπλαστικές του ιδιότητες μας δίνουν ένα πολύτιμο «σαν χρυσάφι» καλλυντικό για την επούλωση των ρυτίδων, των σημαδιών του χρόνου, την ακμή, τις δυσχρωμίες. Χαρίζει στο δέρμα μας κάτι απ΄την πολύτιμη χρυσαφένια λάμψη του, φωτεινότητα, ανανέωση και σφριγηλότητα. Στην Golden Night Face& Eye Cream θα βρείτε ενσωματωμένες όλες τις ιδιότητες του αγνού, καθαρού, βιολογικού κρόκος Κοζάνης

Το ξεχωριστό και διακριτό άρωμα του χρησιμοποιείται και στην αρωματοποιία. Η Maria A ως πιο ειδική, μπορεί να μας κατατοπίσει για τα αρώματα που περιέχουν σαφράν στη σύσταση τους.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ

Αυτό το θεσπέσιο κοκκινόχρυσο χρώμα οφείλεται στην κροκίνη και την κροκετίνη, ενώ η γεύση του, στην πικροκροκίνη και τη σαφρανάλη, κύριο συστατικό του αιθέριου ελαίου του. Τα συστατικά αυτά ανήκουν στα καροτενοειδή και στα παράγωγά τους, που διαθέτουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Η δράση τους θεωρείται εξαιρετικά πολύτιμη, στην άμυνα του οργανισμού απέναντι στις ελεύθερες ρίζες που ευθύνονται για τη γήρανση, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, την αρθρίτιδα, τον σακχαρώδη διαβήτη και πολλά άλλα προβλήματα.

Ο κρόκος περιέχει σημαντικές ποσότητες βιταμινών (A, C, φυλλικό οξύ, Β6, νιασίνη, ριβοφλαβίνη), καθώς και σίδηρο, ασβέστιο, μαγνήσιο και κάλιο. Το βασικό μακροθρεπτικό του συστατικό είναι οι υδατάνθρακες, ενώ περιέχει λίγη πρωτεΐνη, ελάχιστο λίπος και μηδενική χοληστερίνη. Τα 2 γρ. κρόκου, δηλ. ένα κουταλάκι του γλυκού, περιέχουν μόνο επτά θερμίδες. Μια μικρή ποσότητα κρόκου είναι αρκετή για να χαρίσει στα φαγητά κίτρινο χρώμα, δυνατό άρωμα και πικάντικη γεύση. Ταιριάζει ιδανικά με το ρύζι, τα ζυμαρικά, τις πατάτες, τα λευκά κρέατα, τα ψάρια, τις σούπες και τις σάλτσες, ενώ συνδυάζεται αρμονικά και με άλλα μπαχαρικά. Χρησιμοποιείται και στη ζαχαροπλαστική κι είναι ένα εξαιρετικό ρόφημα σε συνδυασμό με τσάι ή άλλα βότανα.

Στην ελληνική αγορά υπάρχει επίσης ένα καταπληκτικό τσίπουρο με κρόκο, το «ΕΩΘΙΝΟΝ» της Ποτοποιίας Θράκης, που αποστάζεται σε παραδοσιακούς χάλκινους άμβυκες σταγόνα σταγόνα. Απολαύστε το παγωμένο, χωρίς πάγο και θα ανακαλύψετε την δικιά μας ανεκτίμητη γκράπα!

Σε κάθε περίπτωση, η θεραπευτική χρήση του πρέπει να γίνεται με μέτρο, και μετά από την σύμφωνη γνώμη του γιατρού μας ή την συμβουλή ειδικού θεραπευτή όπως συμβαίνει και με όλα τα βότανα και τα φαρμακευτικά φυτά.

 [i] Φαρμακευτική Εταιρεία Ελλάδας http://www.fee.org.gr

Μετά από άλλο ένα εξαιρετικό post εγώ σήμερα θέλω  να δώσω και από εδώ, τα συγχαρητήρια μου στη Stella (μας) και να της ευχηθώ Εις ανώτερα (κάτι που ακούγεται “κλισέ” αλλά με τη Stella, κάθε στιγμή το περιμένω το ανώτερα..)

Stella