“Του Λιναριού τα .. πάθη” ή τα ανεκτίμητα οφέλη;

«Τραβάει του λιναριού τα πάθη» λέει η λαϊκή ρήση δείχνοντας τη συμπόνια της σε όποιον περνάει τα πάνδεινα και δέχεται αλλεπάλληλα χτυπήματα από τη μοίρα.

Αναγνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο πως αυτό το φυτό με τα όμορφα μπλε λουλούδια, το λινάρι, μετά από μεγάλη ταλαιπωρία και δεινοπάθηση που υφίσταται από την ανθρώπινη επεξεργασία, προσφέρει άπειρα οφέλη στα είδη διαβίωσης και διατροφής που προσφέρει.

Του «λιναριού τα πάθη» ξεκινούν από πολύ παλιά στην ιστορία του ανθρώπου. Στην Ασία είναι ένα από τα αρχαιότερα κλωστικά φυτά. Δείγματα λινών υφασμάτων βρέθηκαν σε ανασκαφές σε άριστη κατάσταση και χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή. Στην Αίγυπτο το 3400 π.Χ. κατασκεύαζαν υφάσματα και ρούχα από λινάρι. Στις πυραμίδες κάποιες από τις μούμιες ήταν τυλιγμένες με λεπτές λωρίδες από λινό ύφασμα. Από την Αίγυπτο, το λινάρι διαδόθηκε στις υπόλοιπες χώρες της Μεσογείου και στη συνέχεια στην Ευρώπη. Η σκληρή ταλαιπωρία λοιπόν του φυτού, μας έδωσε εν πρώτοις τις κλωστικές ίνες, από τις οποίες κατασκευάζουμε τα λινά νήματα και υφάσματα που είναι πολύ πιο ανθεκτικά και δροσερά από του βαμβακιού.

Το δεύτερο εξίσου σημαντικό προϊόν του είναι ο λιναρόσπορος, με εξαιρετικές διατροφικές και θεραπευτικές ιδιότητες, γνωστές από την αρχαιότητα όπως δείχνουν αναφορές του Ιπποκράτη και του Γαληνού. Η λατινική του ονομασία ήταν linus usitatissimus που σημαίνει «λινάρι το χρησιμότατο».

Η ελαφρά γλυκιά γεύση των σπόρων σε συνδυασμό με την υψηλή περιεκτικότητά τους σε άκρως ωφέλιμα για την υγεία θρεπτικά συστατικά, τοποθετούν τους σπόρους του λιναριού ανάμεσα στις υπερτροφές που δεν θα πρέπει να λείπουν από το σύγχρονο διαιτολόγιο, ειδικά των ανθρώπων που ο αγχωτικός και φρενήρης τρόπος ζωής δεν τους αφήνει τα περιθώρια να τρέφονται σωστά και να προσέχουν την υγεία τους ως είθισται.  Ο λιναρόσπορος περιέχει σε ποσοστό 25-40% το λινέλαιο, συμπληρωματικό θρεπτικό διατροφικό συστατικό.

Ποια είναι όμως τα “πάθη” της παραδοσιακής μεταποίησης του λιναριού, που έκαναν ακόμα και τον λαό να τα μνημονεύει; Για την εξαγωγή ινών το λινάρι πρέπει αφού ξηρανθεί, να μπει για καμμιά δεκαριά μέρες στο νερό για να σαπίσει. Το σάπισμα του λιναριού μπορεί να γίνει και μέσα σε βαλτόνερο, για να προκύψει όμως η καλύτερη ποιότητα του πρέπει να μπει σε καθαρό νερό που να το καλύπτει πλήρως. Η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει και σε χαντάκι όπου το νερό τρέχει σιγά σιγά, γιατί αν τρέχει δυνατά, τότε η κλωστή σκληραίνει και χάνει το φίνο χρώμα της.  Στη συνέχεια απλώνεται 10-15 μέρες στον ήλιο κι όταν ξηρανθεί εντελώς διαχωρίζονται οι κλωστικές ίνες από τον φλοιό.

Ακολουθεί το μαγγάνισμα με το μάγγανο, μια συσκευή δυνατής σύνθλιψης και πίεσης που πιθανότατα την γνωρίζουμε από την λέξη μαγγανοπήγαδο ή την παράγωγη λέξη μαγγανεία που σημαίνει μηχανορραφία. Σύμφωνα και με μια Λευκαδίτικη παροιμία «κάλλιο λόγια στο χωράφι, παρά μάγγανα (φαγωμάρες-μηχανορραφίες) στ΄ αλώνι». Το μάγγανο, συνθλίβει το λινάρι προκειμένου να κουρελιαστούν οι λιναρόσποροι να χάσουν τον φλοιό τους και να γίνουν ίνες, ενώ στη συνέχεια ακολουθεί το σπάθισμα.

Οι ίνες «λαναρίζονται» δηλαδή κάθε ίνα διαχωρίζεται, καθαρίζεται και παραλληλίζεται με ειδικό εργαλείο και στο τέλος το αναλαμβάνουν οι τεχνίτρες με ειδικές ρόκες για να το γνέσουν χρησιμοποιώντας ακόμα και τα δόντια ή το σάλιο τους για να γίνει λεπτή η κλωστή. Οι κλωστικές ίνες του λιναριού έχουν μεγάλη χρονική αντοχή και καλή στιλπνότητα.

Μια υπερτροφή φτιαγμένη για τον γυναικείο οργανισμό.

Ο λιναρόσπορος άνετα κατατάσσεται στις υπερτροφές. Βοηθάει πολύ στη χοληστερίνη, γιατί έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη και νάτριο και αποτελεί μια εξαιρετική πηγή, μαγνησίου, φωσφόρου, χαλκού, μαγγανίου, φυτικών ινών και βιταμίνης Β6. Ιδιαιτέρως είναι μια εξαιρετική πηγή λήψης Ω-3 λιπαρών οξέων.  Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την υγεία μας, καθώς έχει αποδειχτεί, ότι η εξισορρόπηση των Ω-3 στον οργανισμό μας βοηθάει από τις οξειδωτικές και φλεγμονώδεις αντιδράσεις που προκαλεί το πλεόνασμα των Ω-6.

Καμία άλλη φυτική τροφή δεν περιέχει τόσο μεγάλη ποσότητα α-λινολενικού οξέος. Ο λιναρόσπορος είναι πλούσιος σε φυτοθρεπτικά συστατικά τις λιγνάνες, μία από τις κύριες κατηγορίες των φυτοοιστρογόνων που παρέχουν αντιοξειδωτική προστασία. Οι λιγνάνες ενισχύουν την γονιμότητα και μειώνουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, αλλά και την κατάθλιψη.  Συμβάλουν στην πρόληψη της οστεοπόρωσης, των καρδιαγγειακών παθήσεων και βοηθούν στην περίπτωση του λύκου και των φλεγμονωδών νόσων όπως της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Μελετώνται επίσης οι επιδράσεις τους στην πρόληψη καρκίνου και ιδιαιτέρως στον καρκίνο του μαστού και των εντέρων. Αξίζει να σημειωθεί, ότι η γνωστή στους επιστημονικούς κύκλους Γερμανίδα βιοχημικός και προτεινόμενη έξι φορές για το Right Livelihood Award, το εναλλακτικό βραβείο Νόμπελ όπως είναι γνωστό (the Alternative Nobel Prize) Johanna Budwig , ήταν γνωστή για την θεωρία και τις έρευνες της κατά του καρκίνου, λόγω μιας θεραπείας που εφάρμοζε μέσω μίας δίαιτας (The Budwig Diet) βασισμένης στο λινέλαιο και στο λιναρόσπορο.  Η Budwig μετά από μια σειρά ερευνών υποστήριξε, ότι οι περισσότεροι καρκινοπαθείς έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε Ω-3 και Ω-6 λιπαρά οξέα στο αίμα τους κι, ότι τα λιπαρά οξέα, χρειάζονται μια ένωση με ειδική πρωτεΐνη (sulfur based protein) προκειμένου να απορροφηθούν από τον οργανισμό με καλύτερη σε αυτό το επίπεδο το cottage cheese.

Ο λιναρόσπορος είναι μια τροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες γι΄ αυτό ενδείκνυται για όσους πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 αλλά και όσους πρέπει να περιορίσουν την ποσότητα των σακχάρων στη διατροφή τους. Περιέχει μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και αν συνδυάσουμε την κατανάλωση του στην καθημερινή διατροφή μας, με εξίσου καλή κατανάλωση ποσότητας νερού, τότε πετυχαίνουμε καλύτερη απορρόφηση και βοήθεια σε περιπτώσεις δυσκολιών της πέψης και πρόληψη της δυσκοιλιότητας.

Μια κουταλιά της σούπας (100γρ) λιναρόσπορου που είναι και η ενδεδειγμένη ημερήσια ποσότητα για τους ενήλικες περιέχει:

ενέργεια:   534 kcal, υδατάνθρακες:  28,8 gr., πρωτεΐνες:  18,3 gr., λιπαρά: 42,16 gr., χοληστερίνη:  0,0 gr., φυτικές ίνες:   27,3 gr., Ω-3 λιπαρά :   21 γρ. Βιταμίνες Κ, C, E, B1, B2, B3, B6, φυλλικό οξύ, B5, ηλεκτρολύτες: κάλιο, νάτριο, ορυκτά μέταλλα: ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, χαλκό, μαγγάνιο, σελήνιο.

To be continued..

Stella