Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, η οποία απορροφάται από τον οργανισμό μέσω της έκθεσης στις ακτίνες του ηλίου.
Η βιταμίνη D απορροφάται μέσω τoυ δέρματος σε μορφή 7-διυδροχοληστερόλη και μετατρέπεται υπό την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας, σε βιταμίνη D3 (χοληκαλσιφερόλη). Έπειτα, η βιταμίνη D3 υδροξυλιώνεται αρχικά στο ήπαρ και μετατρέπεται σε καλσιδιόλη και έπειτα στους νεφρούς, όπου μετατρέπεται σε καλσιτριόλη, η οποία αποτελεί και τη δραστική μορφή της βιταμίνης D.
Τη βιταμίνη αυτή λοιπόν την προσλαμβάνουμε κυρίως από την έκθεση μας στην ηλιακή ακτινοβολία αλλά υπάρχουν και ορισμένες τροφές που είναι πλούσιες σε βιταμίνη D όπως είναι ορισμένα «λιπαρά» ψάρια (σολομός, σκουμπρί, τόνος, μπακαλιάρος, πέστροφα, σαρδέλες), το μουρουνέλαιο, τα αυγά και το βοδινό συκώτι.
Η έλλειψη βιταμίνης D αποτελεί πλέον, ένα συχνό φαινόμενο που παρατηρείται παγκοσμίως, ιδίως σε χώρες με χαμηλή ηλιοφάνεια όπου είναι περιορισμένη η έκθεση στο φως του ήλιου, ενώ σε περιοχές με εύκρατα κλίματα, η έλλειψη παρατηρείται εποχιακά, κυρίως κατά τούς χειμερινούς μήνες.
Και ενώ κανείς θα περίμενε, ότι σε μια ηλιόλουστη χώρα όπως η δική μας, οι πολίτες δεν κινδυνεύουν από τέτοιου είδους έλλειψη τα δεδομένα μας διαψεύδουν, καθώς η έλλειψη της βιταμίνης D αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα και στην Ελλάδα. Πρόσφατη μελέτη στον ελληνικό πληθυσμό ανέδειξε πως το 57,7% έχει έλλειψη βιταμίνης D. Μιλάμε φυσικά για ένα τεράστιο ποσοστό αν αναλογιστούμε την ηλιοφάνεια που χαρακτηρίζει τη χώρα μας.
Είναι δύσκολο να αντιληφθούμε την έλλειψη βιταμίνης D χωρίς να προηγηθούν εξετάσεις, καθώς δεν υπάρχει ξεκάθαρη συμπτωματολογία, ενώ πολλοί μπορεί να παραμένουν και ασυμπτωματικοί, ακόμα και σε σοβαρή έλλειψη. Τα συμπτώματα που εμφανίζονται συχνότερα είναι μυϊκή αδυναμία και κούραση, κράμπες, κεφαλαλγία, δυσκολία συγκέντρωσης και αρθριτικοί πόνοι.
Τι καθιστά όμως τη βιταμίνη αυτή τόσο σημαντική? H βιταμίνη D διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην υγεία των οστών και των δοντιών, ενώ σημαντικός είναι και ο ρόλος της στην πρόληψη διαφόρων χρόνιων και αυτοάνοσων νοσημάτων, αλλά και στην ομαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ο σπουδαίος ρόλος της στα οστά υπογραμμίζεται ήδη από την παιδική και νηπιακή ηλικία συμβάλλοντας στην υγιή ανάπτυξη του σκελετικού συστήματος, ενώ αργότερα στην ενήλική ζωή η έλλειψη της μπορεί να επιταχύνει ή να επιδεινώσει τα συμπτώματα της οστεοπόρωσης. Ακόμη, η βιταμίνη D είναι σημαντική για την υγεία των ούλων, της καρδιάς, ενώ η έλλειψη της έχει συνδεθεί και με την κατάθλιψη, τις εναλλαγές της διάθεσης και τη μελαγχολία. Εκτός των άλλων, η έλλειψη βιταμίνης D έχει συνδεθεί σε πολλές έρευνες (και εξετάζονται ακόμα τα συγκεκριμένα δεδομένα) με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας, σακχαρώδους διαβήτη, διαφόρων μορφών καρκίνου (ειδικά του εντέρου), καρδιακής νόσου, ψυχιατρικών νόσων και αυτοάνοσων νοσημάτων.
Ομάδες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση έλλειψης βιταμίνης D αποτελούν τα παιδιά, οι έφηβοι, οι ηλικιωμένοι που πολλές φορές λόγω προβλημάτων υγείας δεν εκτίθενται συχνά στο ήλιο, άτομα που λόγω θρησκευτικών ή πολιτιστικών πεποιθήσεων καλύπτουν πλήρως το σώμα τους με ρούχα, άτομα με σκουρόχρωμο δέρμα καθώς η μελανίνη δρα σαν φίλτρο στην απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας κλπ. Η έλλειψη αυτή μπορεί να οδηγήσει και σε πιο σοβαρά προβλήματα όπως στα βρέφη και τα παιδιά όπου η έλλειψη βιταμίνης D οδηγεί στο να μη γίνεται σωστή επιμετάλλωση των οστών και μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ραχίτιδας.
Σημαντικό ρόλο στην έλλειψη της βιταμίνης D διαδραματίζει και ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Συχνά οι επαγγελματικές απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας και οι καθημερινές μας συνήθεις μας οδηγούν στην πολύωρη παραμονή μας σε κλειστούς χώρους, ενώ και τα παιδιά με τη συνεχή ενασχόληση τους με τις ηλεκτρονικές συσκευές, βρίσκονται συνεχώς μακριά από τον ήλιο κάτι που τελικά οδηγεί στην αναπόφευκτη έλλειψη της <βιταμίνης του ήλιου>.
Βέβαια, ο ήλιος και η ακατάσχετη έκθεσή μας σε αυτόν, μπορεί πολύ συχνά να αποφέρει βλαβερά για την υγεία αποτελέσματα, όπως είναι ο καρκίνος του δέρματος, και αυτό το γεγονός μας έχει οδηγήσει στην χρήση αντηλιακών σκευασμάτων, που ενδεχομένως η κατάχρησή τους να είναι σε ένα βαθμό υπεύθυνη για τα σημαντικά ποσοστά έλλειψης βιταμίνης D που έχουν παρουσιαστεί παγκοσμίως.
Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για να προσλαμβάνουμε την απαραίτητη ποσότητα βιταμίνης D;
Δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω παρά 15 λεπτά έκθεσης στον ήλιο την ημέρα, π.χ. φορώντας κοντομάνικο ή σορτς χωρίς αντηλιακό, για να συνθέσει ο οργανισμός την πολύτιμη αυτή βιταμίνη. Σε μεγάλη έλλειψη μπορείτε να λάβετε ένα συμπλήρωμα, πάντα με τη συγκατάθεση του γιατρού σας και να αυξήσετε την κατανάλωση των τροφών που την περιέχουν.
Στην Ελλάδα αν κάτι έχουμε σε πλεόνασμα είναι ο ήλιος. Βγείτε λοιπόν έξω με συνείδηση και προσοχή και εκμεταλλευτείτε τον!
Αθηνά Παπατσαράκη
Διατροφολόγος- Διαιτολόγος
[email protected] / insta: athina.pap92
Εξαιρετικο αθρο!Και εγώ πέρασα απο το ποσοστό των Ελλήνων με έλλειψη βιτD ,μετα απο θεραπεια πήγα ξανά στα σωστά ποσοστά.Εκανα ειδική εξέταση για την D που συνταγογράφηση ο γιατρός,και την κανω κάθε χρόνο για να δω αν βρίσκομαι στην σωστή τιμη.Τωρα κάθε χειμώνα περνω μουρουνέλαιο που γνωρίζω οτι βοηθάει πολυ.
@SofiaT: Λυπάμαι που το λέω αλλά και εγώ και ο κύριος Ρωμανός έχουμε έλλειψη Βιταμίνης D. Οχι σε μεγάλο βαθμό πάντως παίρνουμε και οι δυο συμπλήρωμα εδώ και 3 μήνες και την επόμενη εβδομάδα, πάμε για επανεξέταση.
@όλες: Ένα καλό τρυκ που μου είπε η Dr Αριστέα Mάρρα, Πλαστικός Χειρουργός με ειδίκευση στο μελάνωμα (και επειδή ξέρει πόσο φοβάμαι τις αρνητικές επιπτώσεις του ήλιου) είναι το εξής: dεκαπέντε λεπτά την ημέρα να αφήνουμε τα χέρια και τις παλάμες μας εκτεθειμένες στον ήλιο, αρκούν για να γίνει σύνθεση Βιταμίνης D.
Και ο μικρός μου είναι με συμπλήρωμα πολύ καιρό τώρα κι ας τον βλέπει ήλιος κι ας παλεύω κάποιες μη επικύνδινες ώρες να αφήνω τα χέρια του χωρίς αντηλιακό…
@Julia αυτο με τις παλάμες το εχω ακούσει και εγώ,λένε οτι ειναι ο καλύτερος τρόπος.
Και να σου πω την αλήθεια ,πιστευω οτι αν όλοι έκαναν την ειδική εξέταση ,θα ήταν μεγαλύτερο το
ποσοστό έλλειψης,απλά δεν το γνωρίζουν.
Εγω πάλι τείνω να πιστεψω, ότι ίσως να μην ευθυνεται η έλλειπης έκθεση στον ήλιο, αλλά κατι άλλο. Ισως διατροφικό, ίσως η έξαρση του θυρεοειδούς που δεν κάνει καλή απορρόφηση D και ασβεστίου… Πάντως δεν πείθομαι, ότι το πρόβλημα θα λυθεί αν βγαλω τις παλάμες μου 15 λεπτά στον ήλιο. Γυριζω στο κεντρο της Αθηνας, δεν φοραω αντηλιακο στην πόλη παρα μόνο στο πρόσωπο, αν ήταν δεν θα είχα έλλειψη. Ο άντρας μου δεν φοραει ποτέ αντηλιακό, τον κυνηγαω στις διακοπές, ναι μεν κάθεται κατω απο ομπρέλλα, αλλα η έκθεση στον ήλιο στην καθημερινότητα του είναι συνεχής. Κι εκείνος έχει ελλειψη. Και πόσες άλλες περιπτώσεις…. Δεν είμαι γιατρός, δεν μπορω να το αποδείξω, αλλα δεν γίνεται όλοι να έχουμε σε τετοιο βαθμό έλλειψη βιτ. D.
Και γω θέλω να κάνω τη συγκεκριμένη εξέταση για τη βιταμίνη D. Πολύ καλό post
xx
Κοριτσια μου, ειναι γεγονος οτι οι περισσοτεροι εχουμε τη συγκεκριμενη ελλειψη, οπως φαινεται και απο τις ερευνες και οπως διαπιστωνετε και εσεις. Συστηνεται 15 λεπτα στον ηλιο απο τους ειδικους. Το θεμα ειναι κατα ποσο το κανουμε καθε μερα γιατι σιγουρα δεν ειναι παντα εφικτο και ισως σε αυτο οφειλεται και η υπαρχουσα ελλειψη!!
Πολύ χρήσιμες πληροφορίες.. Δεν έχω κάνει αυτή την εξέταση ή τουλάχιστον έτσι νομίζω γιατί το φθινόπωρο που κάνω πάντα τσέκαπ,ο αιματολογος μου μου είχε γράψει και μια σειρά εξέτασεων διαφόρων βιταμινών.. Θα το τσεκάρω μετά. Πάντως νομίζω θα συμφωνήσω με τη Στέλλα, πρέπει να είναι και οργανικοι οι λόγοι της έλλειψης βιταμίνης D και όχι μόνο η μη έκθεση στον ήλιο.. Στη μικρή μου δίνω μουρουνελαιο σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα, κυρίως επειδή είναι πολύ αδυνατουλα για,τόνωση του ανοσοποιητικου της,αλλά χαίρομαι που διάβασα παραπάνω ότι είναι καλή πηγή βιταμίνης D
Κι εγώ έχω έλλειψη βιταμινών και τις αντιμετωπίζω με συμπλήρωμα.Περαστικά μας
Μουτςς
Kορίτσια,θα πάω για εξέταση μου φαίνεται….