Βιβλίο: Η Γυναίκα με τα Κόκκινα Μαλλιά του Ορχάν Παμούκ

Το τελευταίο βιβλίο του Νομπελίστα Τούρκου συγγραφέα και διανοούμενου Ορχάν Παμούκ είναι ένα φίνο κέντημα, ένα αραχνούφαντο μεταξωτό που απλώνεται αργά, αργά και αριστοτεχνικά, σελίδα τη σελίδα, λέξη τη λέξη συναίσθημα το συναίσθημα, πλέκοντας εν πρώτοις μια ιστορία φαινομενικά μοιρολατρική, μα σε δεύτερη ανάγνωση βαθιά φιλοσοφική.

Ο Παμούκ με λόγια απλά και ήρωες καθημερινούς, διεισδύει βαθιά στο ψυχολογικό υπόβαθρο του πατρικού ρόλου και των παιδικών αναγκών, με εργαλεία τους μύθους και την παράδοση. Βασισμένος στον ελληνικό (της πατροκτονίας) Οιδίποδα Τύραννο και τον ιρανικό (της παιδοκτονίας) Ρουστέμ και Σουχράμπ, ο Παμούκ θα αποδείξει, ότι τα ανθρώπινα ζητήματα είναι τόσο βαθιά όσο και η ύπαρξη της ανθρωπότητας.

Μέσα απ΄το συναίσθημα του πρώτου ερωτικού σκιρτήματος και του ερωτήματος, πόσο καθοριστική για την υπόλοιπη ζωή µας είναι η πρώτη ερωτική εµπειρία, αλλά και πόσο ορίζει τη µοίρα µας και το ασυνείδητο, η δύναµη της ιστορίας και των µύθων, περιγράφεται η ζωή του Τζεμ και η δύναμη ή η αδυναμία, να ξεφύγει απ΄το πεπρωμένο του.

Στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 ο έφηβος Τζεμ ετοιμάζεται για τις εξετάσεις του στο πανεπιστήμιο, με σκοπό να εκπληρώσει το όνειρο του να γίνει συγγραφέας.  Την ίδια περίοδο ο πατέρας του εγκαταλείπει εκείνον και τη μητέρα του κι ο Τζεμ βρίσκεται να κάνει διάφορες μικροδουλειές, για να συνεισφέρει οικονομικά στην οικογένεια, που βρίσκεται μετά από αυτό το γεγονός, στα πρόθυρα της οικονομικής ανέχειας.

Ο Τζεμ καταλήγει να εργάζεται ως βοηθός ενός παραδοσιακού κατασκευαστή πηγαδιών, του Μαχμούτ, με τον οποίο σκάβουν ένα πηγάδι σ’ ένα δύσκολο κοµµάτι γης για να βρουν νερό.  Η εμπειρία αυτή του αλλάζει τη ζωή. Ο Μαχμούτ, ο μάστορας του, παίρνει το ρόλο του απόντα πατέρα, του μαθαίνει την τέχνη του, τον μπολιάζει με τις διδαχές του, τον επιπλήττει, τον επιβραβεύει. Την ίδια περίοδο ο Τζεμ ερωτεύεται.  Γνωρίζει μιαν άγνωστη που την αποκαλεί «Γυναίκα με τα Κόκκινα Μαλλιά», την ηθοποιό ενός περιοδεύοντος θιάσου, που παρακολουθεί στενά, την ερωτεύεται παθιασμένα και έχει μαζί της την πρώτη του ερωτική εμπειρία.

Η «Γυναίκα µε τα Κόκκινα Μαλλιά», µε άξονα τον έρωτα του Τζεµ, µας παρασύρει στη δίνη ενός μεγάλου ανθρώπινου εγκλήματος. Αφηγείται τη γνωριμία του νεαρού ήρωα µε τον έρωτα, τη ζήλια, την υπευθυνότητα, την ανεξαρτησία, πραγματεύεται την καθοριστική σχέση πατέρα και γιου, του αυταρχισμού που τη διέπει και της διαμόρφωσης της προσωπικότητας.

Δύο θανάσιμα αμαρτήματα, η πατροκτονία και η παιδοκτονία θα απασχολήσουν τον αναγνώστη, που για άλλη µια φορά θα συναντηθεί με οδηγό την γραφή του Παμούκ, µε δύο θεμελιώδη έργα του δυτικού και ανατολικού κόσμου.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Ορχάν Παμούκ (Ferit Orhan Pamuk) είναι Τούρκος επιφανής μυθιστοριογράφος της μεταμοντέρνας λογοτεχνίας, εξαιρετικά δημοφιλής στη χώρα του, αλλά έχει κερδίσει και ένα συνεχώς αυξανόμενο αναγνωστικό κοινό παγκοσμίως. Ως ένας από τους πλέον διακεκριμένους Ευρωπαίους μυθιστοριογράφους, το έργο του έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες. Έχει τιμηθεί με μείζονα εγχώρια και διεθνή λογοτεχνικά βραβεία. Στις 12 Οκτωβρίου 2006 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα βιβλία του έχουν εκδοθεί σε πάνω από 11 εκατομμύρια αντίτυπα.

Ο Παμούκ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 7 Ιουνίου 1952, σε ευκατάστατη οικογένεια με πατέρα μηχανικό και μαθήτευσε στην περίφημη Ροβέρτειο Σχολή της Πόλης. Σπούδασε για τρία χρόνια αρχιτεκτονική γιατί προοριζόταν για μηχανικός ή αρχιτέκτονας, εγκατέλειψε όμως τις σπουδές του και έγινε συγγραφέας. Αποφοίτησε από το Ινστιτούτο Δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης το 1977, πήγε στις ΗΠΑ και  παρέμεινε από το 1985 ως το 1988, δίνοντας διαλέξεις στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα, όπου και εργάστηκε ως ερευνητής.

Άρχισε το συστηματικό γράψιμο το 1974. Το πρώτο του μυθιστόρημα, «Karanlık ve Işık» (Σκοτάδι και Φως) βραβεύθηκε το 1979 με το πρώτο βραβείο στον «Διαγωνισμό Μυθιστορήματος της Milliyet Press».  Το 1984 ο Παμούκ, κέρδισε το Βραβείο Μυθιστορήματος «Μανταραλί» για το δεύτερο μυθιστόρημά του «Sessiz Ev» (Το Σιωπηλό Σπίτι). Με τη γαλλική μετάφραση του συγκεκριμένου, κέρδισε το 1991 το «Prix de la Découverte Européenne». Το ιστορικό του μυθιστόρημα «Beyaz Kale» (Το Λευκό Κάστρο) που εκδόθηκε το 1985, κέρδισε το 1990 το «Independent Award for Foreign Fiction» και μεγάλωσε την φήμη του στο εξωτερικό.

Το 1990 το μυθιστόρημα – ορόσημό του «Kara Kitap» (Το Μαύρο Βιβλίο) έγινε ένα από τα πλέον δημοφιλή και συζητημένα αναγνώσματα της τουρκικής λογοτεχνίας. Το 2003 κέρδισε το πιο προσοδοφόρο βραβείο της διεθνούς λογοτεχνίας, το «Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο IMPAC Dublin», για το μυθιστόρημά του «Benim Adım Kırmızı» (Με λένε Κόκκινο), το οποίο μεταφράστηκε σε 24 γλώσσες.  Οι Νιού Γιόρκ Τάιμς κατέταξαν το μυθιστόρημα του «Kar» (Χιόνι) στη λίστα τους των «10 καλύτερων βιβλίων του 2004».

Η επιτυχία ωστόσο για τον Ορχάν Παμούκ, δεν ήρθε αμέσως και έπρεπε να βασιστεί στην οικονομική υποστήριξη του πατέρα του μέχρι το 1994, όταν το τέταρτο μυθιστόρημά του «Η Νέα Ζωή», έγινε μπεστ-σέλερ.

Τα βιβλία του χαρακτηρίζονται από τη σύγκρουση μεταξύ ευρωπαϊκών και ισλαμικών αξιών. Προκαλούν συχνά ενοχλήσεις ή ανησυχίες, αλλά περιλαμβάνουν σύνθετες, ενδιαφέρουσες πλοκές και χαρακτήρες μεγάλου βάθους.

Άτομο υψηλού κύρους στη χώρα του, ο Παμούκ έχει κατηγορηθεί για την υποστήριξή του, για τα πολιτικά δικαιώματα των Κούρδων. Το 1995 ο Παμούκ ήταν ανάμεσα σε μια ομάδα συγγραφέων που δικάστηκαν για την κριτική τους σε ένα βιβλίο δοκιμίων, εναντίον του τρόπου που η Τουρκία μεταχειρίζεται τους Κούρδους.  Επίσης σε μια υπόθεση ελευθερίας της έκφρασης, που παρακολουθήθηκε με ενδιαφέρον από όλο τον κόσμο, ο Παμούκ κατηγορήθηκε στην Τουρκία σχετικά με τις δηλώσεις του που αφορούσαν στην Αρμενική γενοκτονία και την κουρδική μαχητικότητα.  Συγκεκριμένα, ο Παμούκ κατηγορήθηκε για τη δήλωσή του: «τριάντα χιλιάδες Κούρδοι και ένα εκατομμύριο Αρμένιοι σκοτώθηκαν σ’ αυτή τη γη και κανείς εκτός από μένα δεν τολμά να μιλήσει γι’ αυτό».  Οι κατηγορίες εναντίον του Παμούκ έχουν επίσης δημιουργήσει προβλήματα στην Τουρκία, στις προσπάθειές της για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τον Οκτώβριο του 2012 τιμήθηκε από την Υπουργό Πολιτισμού της Γαλλίας Ολφί Φιλιπετί με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής.

Ζει με τη σύζυγό του και την κόρη τους στην Κωνσταντινούπολη.

«Ο Παµούκ είναι ο συγγραφέας της εποχής µας που έχει γράψει καλύτερα απ’ όλους ίσως για τη σχέση Ανατολής-Δύσης… Η Γυναίκα µε τα κόκκινα µαλλιά έρχεται να µας θυµίσει πως στα καλά βιβλία η απόλαυση του πώς το λέει είναι ισάξια µε το τι θέλει να πει ο συγγραφέας…» The Guardian

«Ο Παµούκ είναι ένας µοναδικός συγγραφέας, που τα καλύτερα µυθιστορήµατά του τα έγραψε µετά το Νόµπελ». Independent

«Η γυναίκα με τα κόκκινα μαλλιά»

Ορχάν Παμούκ

Μετάφραση: Στέλλα Βρετού – Σοφιανίδου

Εκδόσεις: Πατάκη

Σελίδες: 344

Stella