Παλαιωμένο τσίπουρο: Το Ελληνικό τσίπουρο κατακτάει τον κόσμο!

Όσο κι αν ο καιρός παραμένει ήπιος, ημερολογιακά άρχισαν πλέον οι γιορτές του χειμώνα κι αισίως οδεύουμε προς τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά.

Μέρες που μας καλούν σε συνάξεις με φίλους, βραδιές με το ταίρι μας μπροστά στο τζάκι, οικογενειακές γιορτές, νύχτες θαλπωρής και ζεστασιάς που συνοδεύονται από την ανάγκη να ευφράνουμε τον ουρανίσκο μαζί με την καρδιά μας.

Θέλω πολύ καιρό τώρα να σας μιλήσω για το ελληνικό «κονιάκ». Το απόσταγμα που αν είχε προβληθεί και προωθηθεί σωστά, θα έβαζε την Ελλάδα στο διεθνή χάρτη όπως τη Σκωτία με το ουίσκι, τη Γαλλία με το κονιάκ, την Ιταλία με τη γκράπα…

Δεν είναι επί του παρόντος να εξετάσουμε το πώς και το γιατί, αξίζει όμως να δούμε το ποτήρι μισογεμάτο και να σταθούμε στις εξαιρετικές προσπάθειες ετών ορισμένων ανήσυχων και διακεκριμένων οινοποιών και οινολόγων, που πλέον δρέπουν καρπούς, παράγοντας ένα απόσταγμα εφάμιλλο των ευρωπαϊκών.  Ένα απόσταγμα καμάρι για τα ελληνικά προϊόντα, με διεθνή βραβεία και διακρίσεις, ένα αληθινό γευστικό διαμάντι! Το παλαιωμένο τσίπουρο! Είναι κρίμα εμείς οι ίδιοι να μην το γνωρίσουμε περισσότερο, να μην το επιλέγουμε, να μην το καθιερώσουμε.

Υγρά καραμελένια, σε αποχρώσεις γήινες, χρυσαφένιες, κεχριμπαρένιες, λαμπερές διαυγείς πολύ κοντά σε αυτές του κονιάκ.  Υγρά εμφιαλωμένα σε πανέμορφα μπουκάλια, κάποια απ΄αυτά σωστά κομψοτεχνήματα, που ικανοποιούν αισθητικά την όραση μας, όπως το ίδιο το υγρό ικανοποίει τον ουρανίσκο και ζεσταίνει την ψυχή μας. Το παλαιωμένο τσίπουρο είναι η εξέλιξη ενός παραδοσιακού ποτού, που κάποτε παραγόταν στην παρανομία, πέρασε και συνεχίζει να βρίσκεται, κάτω από τη μάστιγα του χύμα[i], για να ενηλικιωθεί και να διεκδικήσει τη θέση του ανάμεσα στα πιο διακεκριμένα ράφια των καβών, των μπαρ και των connoisseurs.

Οι οινοποιοί που το έβαλαν στον χάρτη, έχουν επενδύσει πλέον κοντά μία δεκαετία  σκληρών προσπαθειών, γνώσης, τεχνογνωσίας, αλλεπάλληλων δοκιμών, για να καταλήξουν στον χρόνο σωστής ωρίμανσης, στην κατάλληλη συνταγή και τις συνθήκες, ώστε να προκύψει ένα προϊόν υψηλής ποιοτικής αξίας και ανταγωνιστικό. Να σταθεί στην αγορά ανάμεσα στα διεθνή αποστάγματα και να κερδίσει τους καταναλωτές.

Όλα τα ελληνικά παλαιωμένα τσίπουρα είναι χωρίς γλυκάνισο κι έχουν περάσει μήνες ωρίμανσης σε δρύινα βαρέλια, για να προκύψουν αυτά τα premium ελληνικά αποστάγματα, με δυνατότητες για διεθνή καριέρα.  Τα αρώματα που αναδύονται μόλις το απόσταγμα αναπνεύσει κι απελευθερωθεί στο σωστό ποτήρι αγγίζουν μία γκάμα από νότες φρέσκων μέχρι και αποξηραμένων φρούτων και μπαχαρικών, ξηρούς καρπούς και σοκολάτα.

Οι παραγωγοί, όσο το τσίπουρο συνεχίζει να αποκτά εμπορικό ενδιαφέρον, εντείνουν τις προσπάθειες να βελτιώσουν την ποιότητά του, οι οποίες φαίνεται να φέρνουν εξαιρετικά αποτελέσματα.  Ως πρώτη ύλη δεν χρησιμοποιούν ό,τι περισσεύει όπως συμβαίνει στο απλό τσίπουρο, αλλά διαλέγουν κυρίως τις φλούδες από τις ρόγες, ενώ συχνά προσθέτουν στον άμβυκα που θα γίνει ο βρασμός και λίγο κρασί από την ίδια ποικιλία. Έτσι, το παραγόμενο τσίπουρο έχει τα μοναδικά αρώματα της ποικιλίας σταφυλιών από τα οποία προέρχεται.

Η παλαίωση του τσίπουρου είναι ένα καθοριστικό βήμα στον εξευγενισμό αυτού του απλού παραδοσιακού ποτού, που εκτός από πραγματικά εξαιρετικά γευστικά αποτελέσματα, μπορεί να δώσει φτερά στην ελληνική οινοποιία. Ειδικά όταν χρησιμοποιείται σταφύλι για την παρασκευή του και δη καλής ποιότητας και συγκεκριμένης ποικιλίας ή ακόμα καλύτερα Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε) ή Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π). Έτσι, προκύπτει ένα απόσταγμα κυριολεκτικά σταφυλής, το οποίο εκτιμάται πολύ από τους γευσιγνώστες σε ολόκληρο τον κόσμο και μπορεί να σταθεί επάξια δίπλα στα δημοφιλέστερα διεθνή αποστάγματα.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν στην αγορά τουλάχιστον 20 brands παλαιωμένων τσίπουρων από καταξιωμένους οινοποιούς που προσφέρουν το καθένα μια μοναδική γευστική εμπειρία.   Διάλεξα να μοιραστώ μαζί σας τα πιο αγαπημένα μου.

OLD SPIRIT Παλαιωμένο Τσίπουρο Τυρνάβου – Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου.   

Θα ξεκινήσουμε από το πολυαγαπημένο μου και τον φετινό νικητή ενός σπουδαίου διαγωνισμού. Το Old Spirit κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στον «Διεθνή Διαγωνισμό Οίνων και Αποσταγμάτων Θεσσαλονίκης 2018»  που τελεί υπό την αιγίδα του International Organization of Vine and Wine. Με την υψηλότερη βαθμολογία, κατέχει την κορυφή των χρυσών (έχει βραβευτεί συνολικά με δύο χρυσά μετάλλια και στο παρελθόν).

Το Old Spirit είναι ένα παλαιωμένο απόσταγμα που μας έρχεται από τον φημισμένο για το τσίπουρο του Τύρναβο, όπου και καλλιεργείται η ασυναγώνιστη ποικιλία Μοσχάτο Τυρνάβου.  Σήμερα ο Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου έχει 466 μέλη αμπελουργούς της ευρύτερης περιοχής.  Τα προϊόντα του πωλούνται σε όλη την Ελλάδα, ενώ μια ποσότητα εξάγεται, κυρίως στην Αυστραλία. Οι μόνιμοι εργαζόμενοι στο οινοποιείο είναι 65 άτομα (11 πτυχιούχοι), ενώ στην περίοδο του τρύγου απασχολούνται άλλοι 40 έκτακτοι.

Το Old Spirit έχει κεχριμπαρένιο χρώμα και πληθωρικά αρώματα βανίλιας, τριαντάφυλλου, ξύλου, μελιού και σοκολάτας. Σώμα γεμάτο και πληθωρικό με μακρά επίγευση.  Συνοδεύει ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα, σκούρες σοκολάτες, πούρα.  Πίνεται σκέτο αλλά αποτελεί και βάση για πολλά κοκτέιλ.

ΚΑΡΔΑΣΗ Παλαιωμένο Τσίπουρο Τυρνάβου- Αποστάγματα Καρδάση

Το έτερο χρυσό μετάλλιο του φετινού: «Διεθνής Διαγωνισμός Οίνων και Αποσταγμάτων Θεσσαλονίκης 2018». New entry, έκανε αίσθηση αμέσως με την εμφάνιση του.  Πρόκειται για ένα εκλεκτό απόσταγμα που σχεδιάστηκε με πολύ προσοχή και πάθος. Ωριμάζει σε γαλλικά και αμερικάνικα βαρέλια διαφορετικών καψιμάτων και ο σωστός χρόνος παραμονής στο καθένα απ΄αυτά, προσδιορίστηκε μετά από πολλές δοκιμές.

Η ενασχόληση της οικογένειας Καρδάση με την αμπελουργία ξεκινάει από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Οι παππούδες, ασχολούνταν με την καλλιέργεια του αμπελιού και το εμπόριο του κρασιού. Ο πρώτος άμβυκας περιήλθε στην οικογένεια το 1924. Η διάθεση των προϊόντων, κρασί – τσίπουρο, γινόταν στις γύρω περιοχές, με τα μεταφορικά μέσα της εποχής. Τα χρόνια που ακολούθησαν και ως τα τέλη του περασμένου αιώνα, η οικογένεια ανέπτυξε τους αμπελώνες της και επέκτεινε τη διάθεση των προϊόντων της. Σήμερα εκτός από την Ελληνική αγορά, τα οινοποιητικά προϊόντα εξάγονται και σε χώρες του εξωτερικού, όπως: Καναδάς, ΗΠΑ, Κύπρος, Αγγλία, Βουλγαρία, Γερμανία,  Αυστρία, Ολλανδία, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία.

Το καμάρι της οικογένειας ΚΑΡΔΑΣΗ αναδύει νότες από γιασεμί, γαρύφαλλο, ginger,  ώριμα φρούτα, καραμέλα, σοκολάτα, βανίλια και ξύλο. Ντελικάτο, στρογγυλό αλλά και πικάντικο, πληθωρικό και ισορροπημένο στην επίγευση.  Συνοδεύστε το με ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα, σκούρες σοκολάτες, ένα πούρο.  Πίνεται σκέτο αλλά και ως βάση σε κοκτέιλ.

DARK CAVE 5 Ετών Τσιλιλής Κ. Α.Ε.  Τσίπουρο Θεσσαλίας

Το Dark Cave της οικογένειας Τσιλιλή, με την μακρά παράδοση στα αποστάγματα, ήταν αυτό που κέρδισε το Ασημένιο Μετάλλιο στον «Διεθνή Διαγωνισμό Οίνων και Αποσταγμάτων Θεσσαλονίκης 2018».  Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που αυτό το απόσταγμα προκαλεί αίσθηση. Λίγους μόλις μήνες από την πρώτη κυκλοφορία του, απέσπασε το Χρυσό Μετάλλιο στον δημοφιλή, παγκόσμιο διαγωνισμό Concours Mondial de Bruxelles Spirit Selection 2013!

Η οικογένεια Τσιλιλή, με μακρά παράδοση στην ελληνική οινοποιεία υπήρξε μια από τους πρωτοπόρους στην πολύχρονη προσπάθεια για την ανάδειξη, αλλά και την καταξίωση του τσίπουρου, ως εθνικό προϊόν και δη του παλαιωμένου. Στις ημιορεινές πλαγιές των Μετεώρων, η αποσταγματοποϊία της οικογένειας Τσιλιλή δημιούργησε το DARK CAVE από στέμφυλα υψηλής ποιότητας που προέρχονται από θεσσαλικά σταφύλια.

Αποστάζονται σε μικρούς άμβυκες και ηρεμούν από πέντε ως δώδεκα χρόνια σε γαλλικά και αμερικάνικα βαρέλια, που για πέντε χρόνια φιλοξενούσαν με τη σειρά τους ερυθρά κρασιά ή vinsanto. Εμφιαλώνεται σε μια υπέροχη κι εντυπωσιακή φιάλη που το ανάγει σ’ ένα λαχταριστό, ποιοτικό δώρο. Αναδεικνύονται μελωμένα αρώματα από δαμάσκηνα, σταφίδες, φλούδες περγαμόντου, πικάντικη βανίλια με σοκολάτα και μοσχοκάρυδο, με επίγευση ρωμαλέα αλλά και απαλή, βελούδινη, στην οποία κυριαρχούν στο τέλος οι νότες από ξηρούς καρπούς και καφέ. Το χρώμα του υπέροχο κεχριμπαρένιο, με γήινες ανταύγειες.  Συνοδεύει ιδανικά πικάντικα πιάτα, καπνιστά εδέσματα και πλούσια επιδόρπια.

PURO Παλαιωμένο Τσίπουρο Θεσσαλίας – Α.Θ. Καραθάνος

Το επίτευγμα ενός άλλου πρωτοπόρου στην πολύχρονη προσπάθεια καθιέρωσης του παλαιωμένου τσίπουρου, του οινοποιού – οινολόγου Θάνου Καραθάνου, είναι ένα ακριβοθώρητο κόσμημα κι ένα απ΄αυτά που λατρεύω. Ελάχιστες φιάλες βγαίνουν κάθε χρόνο στην αγορά,  κάνοντας αυτό το διαμάντι συλλεκτικό και όποιον προλάβει να το προμηθευτεί πολύ, πολύ τυχερό! Η παραγωγή του είναι ακόμα μικρή και απορροφάται κυρίως στο ξενοδοχείο του παραγωγού στην Λίμνη Πλαστήρα.

Νικητής στο Χάλκινο Μετάλλιο του «Διεθνούς Διαγωνισμού Οίνων και Αποσταγμάτων Θεσσαλονίκης 2018».  Το όνομα του «πούρο» προέρχεται από το πέρασμα του σωλήνα του αποστακτήρα, από όπου ο υγροποιημένος ατμός τρέχει σιγά-σιγά. Έτσι τον ονόμαζαν οι παλιοί Αγραφιώτες αποσταγματοποιοί.  Τόπος παραγωγής του αποστάγματος, τα Καλύβια Φυλακτής στη Λίμνη Πλαστήρα. Ο δημιουργός – master blender του, ο Θανος Καραθάνος, είναι ένας από τους επιφανείς οινολόγους που διαθέτει η χώρα, με σημαντικά δείγματα γραφής στη σύγχρονη οινοποιία. Δημιούργησε το Puro, εμπνευσμένος από τον παππού του, που φύλαγε το τσίπουρο στο βαρέλι.

Προέκυψε ένα ξεχωριστό παλαιωμένο τσίπουρο από Μαύρο Μοσχάτο Καρδίτσας, που δικαίωσε τους αδιάκοπους πειραματισμούς του και την ενασχόληση του για 30 ολόκληρα χρόνια σε αυτή την ιδέα.  Το Puro μοσχοβολά μέλι, σταφίδα, περγαμόντο, μέλι, εσπεριδοειδή, καπνό και μόκα.  Το σώμα πολύπλοκο και μεστό.  Συνοδεύει τέλεια την Black Forest, καραμελωμένα σου, τάρτες με ξηρούς καρπούς και πλούσια επιδόρπια.

ΚΑΤΣΑΡΟΣ Παλαιωμένο Τσίπουρο Τυρνάβου – Κατσάρος Νικόλαος & Σία Ο.Ε.

Το έτερο Χάλκινο Μετάλλιο στον «Διεθνή Διαγωνισμό Οίνων και Αποσταγμάτων Θεσσαλονίκης 2018».  Όλα ξεκίνησαν από το ούζο στην περιοχή του Τυρνάβου, το 1856. Το ρακοκάζανο του Νικόλαου Κατσάρου δημιούργησε ένα απόσταγμα με εξαιρετική γεύση και μοναδικό άρωμα. Εκείνη τη στιγμή γεννήθηκε το ούζο, αυτό το εθνικό μας πλέον προϊόν. Η πρωτότυπη συνταγή που δημιούργησε το «Ούζο Κατσάρος» κρατήθηκε σαν ένα μυστικό οικογενειακό κειμήλιο. Με 14 βότανα και σπόρους, με το κρυστάλλινο νερό του Ολύμπου και το καλά κρυμμένο μυστικό της συνταγής το Ούζο Κατσάρος απέκτησε γρήγορα φίλους και ταυτίστηκε με την Ελλάδα.  Η «ΚΑΤΣΑΡΟΣ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΑ» κουβαλά στις πλάτες της μια βαριά ιστορία 160 ετών. Είναι μια οικογενειακή επιχείρηση τεσσάρων γενεών που εδρεύει στον Τύρναβο και το παλιότερο αποστακτήριο ούζου της Ελλάδας και του κόσμου ολόκληρου.

Έτσι δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι η οικογένεια Κατσάρου ενεπλάκη στην παραγωγή ενός ακόμα πρωτοποριακού προϊόντος του παλαιωμένου τσίπουρου. Ένα συγκλονιστικό μπουκάλι για το ζωηρό κεχριμπαρένιο δάκρυ, με αρώματα σοκολάτας και λευκών λουλουδιών. Έχει γεύση από δαμάσκηνα, καβουρδισμένα αμύγδαλα και επίγευση φρέσκιας βανίλιας. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό ποτό που προέρχεται από τριπλή απόσταξη της ποικιλίας Μοσχάτο Τυρνάβου και το οποίο παλαιώνει για τρία χρόνια σε Γαλλικά δρύινα βαρέλια. Συνοδεύει εξαιρετικά ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα, σκούρες σοκολάτες και πούρα.

METHEXIS CIGAR Sauvignon Blanc – Κτήμα Κώστας Λαζαρίδης Δράμα.

Άφησα για το τέλος ένα καινοτόμο τσίπουρο με την ποικιλία sauvignon blanc στο επίκεντρο. Ο αμπελώνας της Δράμας είναι ένα πραγματικό κόσμημα στην ελληνική οινοποιεία, ένας ανεκτίμητος θησαυρός που μας έχει προσφέρει μερικά από τα καλύτερα κρασιά στον κόσμο. Ο Κώστας Λαζαρίδης είναι ένας στυλοβάτης και πραγματικό καμάρι της ελληνικής οινοποιίας.  Είναι ο οινοποιός που με την πίστη του, ότι το terroir της Δράμας είναι εξαιρετικό, δημιούργησε εκλεκτά κρασιά και άνοιξε τον δρόμο για να γίνει η Δράμα, μια από τις πλέον σημαντικές οινικές περιοχές της Ελλάδας. Δικαίως λοιπόν θεωρείται ο «Πατριάρχης» του δραμινού κρασιού.

Το Methexis Cigar, κλεισμένο σ΄ένα θεσπέσιο μπουκάλι γίνεται από στέμφυλα που συλλέγονται υπερώριμα, αποστάζει αργά και ωριμάζει υπομονετικά, πρώτα σε καινούρια βαρέλια και μετά σε χρησιμοποιημένα.  Είναι τα ίδια βαρέλια όπου πρωτύτερα έχει παλαιώσει ο περίφημος “Amethystos” sauvignon blanc του Κτήματος Λαζαρίδη. Το αποτέλεσμα είναι premium, πληθωρικό και εκρηκτικό.  Θα πλανέψει τις αισθήσεις σας, μόλις μυρίσετε την καρύδα, το αμύγδαλο, τα καρύδια, την κανέλα, το ξύλο και την καραμέλα. Συνοδεύει υπέροχα πουτίγκα, τσίζκεικ, μηλόπιτα, αλλά και πούρα

Παλαιωμένο τσίπουρο λοιπόν, το ελληνικό! Προτιμήστε το,  απολαύστε το, δωρίστε το, διαδώστε το! Όχι γιατί είναι ένα ελληνικό προϊόν, αλλά γιατί πραγματικά αξίζει.  Αυτές ήταν οι δικές μου προτάσεις, από τα παλαιωμένα τσίπουρα που αγαπώ περισσότερο και με ικανοποιούν γευστικά. Εύχομαι εσείς να βρείτε τις δικές σας και να τις απολαύσετε στις ατμοσφαιρικές βραδιές που έρχονται!

Stella

[i] Ο θεσμός της ερασιτεχνικής απόσταξης, γίνεται με ειδική άδεια και εφαρμόζεται καθαρά για οικογενειακή και προσωπική κατανάλωση ή εξαιρετικά περιορισμένη διακίνηση. Πρόκειται για τον θεσμό των διήμερων αμβυκούχων, οι οποίοι έχουν δικαίωμα να αποστάζουν μικρές ποσότητες για συγκεκριμένα διήμερα (πάντα με άδεια).  Ωστόσο αυτή η παραδοσιακή απόσταξη χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την παράνομη παραγωγή και διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων τσίπουρου, συχνά μάλιστα αμφιβόλου ποιότητας που εκτός από την φοροδιαφυγή, θέτουν σε κίνδυνο την δημόσια υγεία.