Στον τάφο του Φαραώ Τουταγχαμών βρέθηκαν δέκα γαλόνια από αιθέριο έλαιο πατσουλί. Ο Αριστοτέλης Ωνάσης μαζί με ένα διαμάντι 40 καρατίων έκανε δώρο και το άρωμα Lovely Patchouli 55 στην Jackie Kennedy, όταν της έκανε πρόταση γάμου. Αισθησιακό και γήινο, εξωτικό και κάποιες φορές αμφιλεγόμενο, το πατσουλί έχει γράψει τη δική του ιστορία στην αρωματοποιία.
Το πατσουλί -ένα βότανο που ευδοκιμεί στην Νοτιοανατολική Ασία και την Ινδία – με χρήση θεραπευτική αλλά και εντομοαπωθητική, έφτασε στη Δύση μέσω του Ναπολέοντα ο οποίος γυρνώντας από την Αίγυπτο έφερε μαζί του μαντήλια εμποτισμένα με πατσουλί για να τα προστατέψει από τον σκόρο. To 1837 ο Ισπανός ερευνητής -βοτανολόγος Fransisco Manuel Blanco και συγγραφέας του δοκιμίου Flora de Filipinas, αποκάλυψε τις αρωματικές αλλά και θεραπευτικές ιδιότητες του πατσουλί.
Τον 19ο αιώνα έκανε την είσοδό του στις βασιλικές αυλές της Βικτωριανής Αγγλίας αλλά και της Γαλλίας, χάρη στην Αυτοκράτειρα Ευγενία που ξεκίνησε την μόδα των κασμιρένιων κασκόλ από την Ινδία τα οποία ήταν εμποτισμένα με πατσουλί, μια οσμή ανατολίτικη και αισθησιακή, που εκείνη την εποχή υποδήλωνε πλούτο και κύρος.
Το 1968 όταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης έκανε πρόταση γάμου στη Jackie Kennedy εκτός από ένα διαμάντι 40 καρατίων της έκανε δώρο και το άρωμα Krigler’s Lovely Patchouli 55 το οποίο προμηθεύτηκε από την exclusive μπουτίκ του ξενοδοχείου Plaza της Νέας Υόρκης. Η Jackie ερωτεύτηκε από την πρώτη στιγμή το άρωμα που σύντομα έγινε γνωστό ως το signature scent της Jackie O, γιατί ξεκίνησε να το φοράει ως Jackie O πλέoν, και όχι ως Jackie Kennedy.
To Lovely Patchouli 55 έμελλε να είναι και η τελευταία δημιουργία του ιδρυτή Albert Krigler πριν το θάνατό του, ο οποίος σε ηλικία 92 ετών ταξίδεψε ο ίδιος από τη Γαλλία στις Φιλιππίνες για να επιλέξει και να εκχυλίσει άνθη πατσουλί άριστης ποιότητας, έχοντας στο μυαλό του να δημιουργήσει ένα άρωμα ξυλώδες αλλά όχι βαρύ, λουλουδάτο αλλά και με ξεχωριστό βάθος. To 1955 όταν κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το άρωμα, έφερε επανάσταση. Εκείνη την εποχή οι πλειοψηφία των γυναικών φορούσε απλά λουλουδάτα αρώματα και οι άντρες νότες που θύμιζαν καπνό. Ήταν μεγάλη καινοτομία η δημιουργία ενός αρώματος με κυρίαρχη νότα το πατσουλί που να είναι τόσο βαθύ, πλούσιο και γήινο, αλλά και αρκετά ουδέτερο, για να μπορεί να φορεθεί και από γυναίκες και από άντρες.
Μέχρι όμως να γίνει το αγαπημένο άρωμα της Jackie, το Lovely Patchouli 55 είχε πολύ χαμηλές πωλήσεις. Ο λόγος; Τέλη της δεκαετίας του 1960 και αρχές της δεκαετίας του 1970 το κίνημα των hippies, τα «παιδιά των λουλουδιών» και οι θιασώτες της αίρεσης «χάρε κρίσνα», στα ταξίδια τους στο Νεπάλ, την Ινδία και το Πακιστάν, έφερναν πίσω μαζί τους κακής ποιότητας ή φθηνές απομιμήσεις ελαίου πατσουλί, μιας νότας που έλεγαν ότι αντιπροσώπευε με τον καλύτερο τρόπο τα πιστεύω τους για μια ζωή αντισυμβατική και σε πλήρη αρμονία με τη φύση, τη «μάνα» γη και την gender free και σεξουαλικά απελευθερωμένη ταυτότητά τους. Ο βασικός λόγος όμως ήταν, ότι η έντονη και βαριά μυρωδιά του ελαίου κάλυπτε την οσμή της απαγορευμένης μαριχουάνας. «Βρωμάει από μακριά πατσουλιά» ήταν μια από τις εκφράσεις που χρησιμοποιούσαν προσβλητικά για άντρες και γυναίκες «αμφιβόλου ηθικής» εκεί στα μέσα της δεκαετίας του 1970.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, κάτι φάνηκε να αλλάζει για αυτή την «παρεξηγημένη» νότα, όταν σπουδαίοι σχεδιαστές δεν δίστασαν να την εντάξουν στην ακριβή και ποιοτική της μορφή σε αρώματα που έφεραν την υπογραφή τους: απλά σκεφτείτε Yves Saint Laurent και Opium, αλλά και το άκρως πετυχημένο Aromatics Elixir της Clinique. Για να μην μιλήσουμε για την αρωματική ιδιοφυία του Thierry Mugler και το συνδυασμό από πατσουλί και gourmand νότες στο εμβληματικό Angel. Αν αφαιρεθεί το πατσουλί και ο αριστοτεχνικός τρόπος με τον οποίο ο δημιουργός το πρόσθεσε στη σύνθεση του αρώματος, μένεις μόνο με μια γλυκερή, ζαχαρώδη και λιγωτική μυρωδιά.
Περιπετειώδες, εξωτικό, πολύ- πολιτισμικό αλλά και σοφιστικέ, το πατσουλί έχει πλέον πάρει τη θέση που του αξίζει, το βρίσκουμε σε αγαπημένα αρώματα που έχουν αφήσει εποχή και δεν θυμίζει σε τίποτα τις παρεξηγημένες και κακής ποιότητας, «χίπικες» εποχές του.
Πόσο υπέροχο και πόσο παρεξηγημένο! Οντως αυτη η υπέροχη γήινη και βαλσαμική ευωδιά του, συνδέθηκε στα 60’s-70’s με τους Hippies και κατηγορήθηκε ως μια βρώμικη και δυσάρεστη μυρωδιά που όπως πολύ σωστα γράφεις Τζού, χαρακτήριζε κοινωνικά γυναίκες και άντρες αμφιβόλου ηθικής. Αλλα και τις προηγούμενες δεκαετίες απ΄τα 60’ς, πάλι τα φθηνά, έντονα αρώματα που χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες των οίκων ανοχής ή των καμπαρέ τα αποκαλούσαν υποτιμητικά “πατσουλιά”. Τα τελευταία χρόνια όμως ζούμε μια ανάταση και αποκατάσταση του πατσουλί, γιατι αφ΄ενος οι νέες γενιές το ανακαλύπτουν και πάλι, μη έχοντας πλέον τις αρνητικές μνήμες και τον αρνητικό απόηχο, από τις δεκαετίες εκείνες που ήταν αγέννητοι, αλλά αφ΄ετερου γιατί στην σύγχρονη αρωματοποιία, το αρωματικό έλαιο υπόκειται σε μιαν άλλη χρήση – επεξεργασία που το αναδεικνείει ως μια μοναδική φρέσκια, γήινη, δροσιστική, βαλσαμική κι ελαφρώς καμφορούχα νότα. Προσωπικά όσο το απεχθανόμουν στα 80’ς και 90’ς, λόγω της βαριάς και “βρώμικης” αρωματικής διάστασης του, τόσο το λατρεύω τώρα.
Επίσης θέλω να συμπληρώσω, ότι πέρα απο αρωματικό έλαιο πρόκειται και για ένα εκπληκτικό αιθέριο έλαιο, με πάμπολες ευεργετικές ιδιότητες. Είναι ένα απο τα κορυφαία έλαια για ρυτίδες και ανάπλαση. Το ξυλώδες και ευωδιαστό πατοσυλί διαθέτει σπουδαίες αντιβακτηριδιακές, συσφιγκτικές, αναπλαστικές, αντιρυτιδικές και τονωτικές ιδιότητες. Ιδανικό για την ένταση, το στρες, την αϋπνία, τον πονοκέφαλο, την κατάθλιψη.
Πολύ ωραίες πληροφορίες.Εγώ το μόνο που ήξερα ήταν ότι λέγαμε “βρωμάει σαν πατσουλί” όταν θέλαμε να πούμε ότι δεν μας αρέσει κάποια μυρωδιά.Και ακόμα ότι είναι φανταστικό αιθέριο έλαιο.
@Stella: Ετσι ακριβώς! Τη νότα την αγκάλιασαν σπουδαία οίκοι, όπως της άρμοζε εξάλλου. Μύρισα κάποια στιγμή το White Patchouli του Tom Ford στο αεροδρόμιο και ερωτεύτηκα! Πικάντικο, αλλά και λουλουδάτο και λαμπερό, υπέροχο! Αλλά δεν γνώριζα για τις τόσες ευεργετικές του ιδιότητες στην ομορφιλα και την υγεία!! Απίθανο! Να περιμένουμε post? 🙂
Μετα το αθρο της Τζουλιας θα αλλάξω γνωμη για το αιθεριο ελαιο πατσουλί!Το θαύμαζα μόνο για της θεραπευτικές και καλλυντικές του ιδιότητες και όχι για την οσμή του θα συμφωνήσω με την @Marianna στην έκφραση «βρωμάει σαν πατσουλί»😄
Το γνώριζα οτι η Opium η Angel k το Elixir εχουν νοτες πατσουλι και δεν ειναι τυχαίο που ειδικά τα δύο πρώτα είναι από τα αγαπημένα μου αρώματα, ειδικά το χειμώνα.. Δεν ήξερα όμως αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα ιστορία με τον. Ωναση και την Τζακι Ο… Ας τη μάθουν και εκείνοι που ως επί το πλειστον εκφράζονται με υποτιμητικες εκφράσεις για το έλαιο αυτό.
@SofiaT & Marianna: Και όμως δεν ισχύει καθόλου πλέον αγαπημένες. Θα εκπλαγείτε με το πόσα διάσημα, πετυχημενα και αγαπημένα αρώματα, έχουν το πατσουλί ως κύρια νότα της σύνθεσής τους.
@Μaryl: Ακριβώς Μαράκι μου! Καλό είναι να γνωρίζουμε πρώτα, πριν προτρέξουμε σε “αρνητικές” κριτικές. Και αυτό ισχύει σε όλα!
Τι ωραίες και ενδιαφέρουσες ιστορίες. Αγαπημένο το Elixir, χρόνια το φορούσε η μητέρα μου.
Θεωρώ, ότι το πατσουλί ποτέ δεν βρώμαγε στην ουσία, ούτε ως αρωματικό έλαιο, ούτε ως αιθέριο. Ηταν απλά ανατρεπτικό για τις τότε εποχές. Κι όπως όλα τα πράγματα που ανατρέπουν, σοκάρουν και ταράσουν τις κοινωνικές συνήθειες. Το να αρωματίζεται έντονα μια γυναίκα στα 30’ς, τις εποχές που κατά βαση ο μέσος όρος, φορούσε κολώνιες λεμονιού ή ροδόνερο, σόκαρε, οπότε μια ανατρεπτική γυναίκα κατ΄ευθείαν κατατάσοταν στα μη “καλά κορίτσια”, στις μη αποδεκτές… με ότι αυτο συνεπάγεται. Το ίδιο και με τους hippies. Τάραξαν τα νερά, οπότε ήταν επόμενο οι συνήθειες τους ενδυματολογικές κ.λ.π να σοκάρουν την μέση κοινωνία. Το πατσουλί που φορούσαν, ήταν ένα κατα βαση “animalic και dirty” δηλαδή ζωώδες, σαρκικό, σεξουαλικό άρωμα που πήγαινε παρέα με την σεξουαλική απελευθέρωση των 60’ς. Ετσι γίνονται οι ταυτίσεις και οι συνειρμοί μέσα μας και τι πιο απλό απο το να κατηγορήθει η ευωδιά τους. Η μάνα π.χ των 60’ς που φοβόταν την ενδεχόμενη σεξουαλική επανάσταση της κόρης, θα την απέτρεπε να φοράει ένα οποιοδήποτε έντονο ή βαρύ άρωμα που δηλωνε ένα συγκεκριμένο lifestyle λέγοντας της “βρωμάς πατσουλιά”.
Ακόμα θυμάμαι την οικογένεια να λέει για μια θεία μου ότι βρωμάει πατσουλί και στο μυαλό μου υπάρχει αυτή η έντονη μυρωδιά φτηνού πολυκαιρισμένου αρώματος. Μου χρειάστηκε χρόνος και beautyblog για να συνειδητοποιήσω την πλάνη και να αγαπήσω το πατσουλί, συνδέοντάς το με μια άλλη θεία μου, την πιο αγαπημένη, που δεν αποχωρίζεται δεκαετίες τώρα το Opium.
Και βέβαια, πάντα εντυπωσιάζομαι με τις ιδιότητες των ελαίων.
Γεια σας…γραψτε και εμενα σε αυτες που πιστευαν οτι το πατσουλι βρωμαει…..οσο ζεις μαθαινεις τελικα καλο απογευμα
Το Opium είναι από τα αγαπημένα μου αρώματα οπότε αν κάνω την εξίσωση το πατσουλί μου αρέσει και μάλιστα πολύ.Και εννοείται πως δεν είχα ιδέα γι’ αυτό .
Μουτςς
Παρεξηγημενο τελικα το πατσουλι το opium ειναι και δικο μου αγαπημενο
Εlixir το δικό μου αγαπημένο άρωμα επί χρόνια….ανατρεπτική από τα νιάτα μου αφού….χαχαχα…. **Αυτήν την έκφραση ”βρωμάει πατσουλί” την θυμάμαι από την γιαγιά μου,πάντως…
Καλησπέρα. Αχ αυτές οι υπέροχες ιστορίες σου @Julia!…απλά τέλειες!
xx
Η Jackie ψαγμένη -και- με το πατσουλί, συμφωνείτε;
xx
@SOFIA MARGA H Jackie φορούσε κι ένα ακόμα άρωμα εξαιρετικά πρωτοποριακό κι ανατρεπτικό τόσο για την εποχή του όσο και σήμερα ακόμα. Το περίφημο Bal a Versailles του Jean Desprez.
https://www.fragrantica.gr/perfume/Jean-Desprez/Bal-Versailles-3972.html
Αγαπημένη @Stella, θησαυρός οι παραπομπές σου, όσο και τα σχόλια σου, που τα διαβάζω με ιδιαίτερο ενδιαφέρον! Πάντως, αυτό, που αλλάζουμε γούστα για τα ίδια πράγματα,μυρωδιές, γεύσεις, κ.α με το πέρασμα του χρόνου, το παθαίνω κι εγώ!
xx
@SOFIA MARGA 😉
Πολυ ενδιαφέρουσα η ιστορία του πατσουλί! Ευχαριστούμε για το post. Πάντα κάτι νέο μαθαίνουμε!
Η Stella μας για άλλη μια φορά με έχει αφήσει άφωνη με τις γνώσεις της….
@Celia ευχαριστώ πολύ, αλλά το ποστ είναι της Τζούλιας, όχι δικό μου.