Βιολέτα της Πάρμας: Άρωμα με αυτοκρατορικό παρελθόν.

Ορισμένα συστατικά στην αρωματοποιία είναι τόσο καθοριστικά, που σφραγίζουν μια ολόκληρη εποχή και γίνονται αφετηρία στην εξέλιξη της τέχνης.

Ένα τέτοιο συστατικό, δημοφιλέστατο ως τις μέρες μας και διαχρονικής αξίας, λόγω και του φλοράλ πουδρέ χαρακτήρα του, είναι η περίφημη βιολέτα της Πάρμας.

Μια νότα, ένα συστατικό πρωταγωνιστικό, που αντιπροσωπεύει ολόκληρο τον κόσμο της ιταλικής αρωματοποιίας. Η βιολέτα της Πάρμας είναι για τους Ιταλούς, μια τεράστια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά, για την οποία είναι ιδιαίτερα περήφανοι. 

Η πόλη της Πάρμας στην Εμίλια Ρομάνια της Βόρειας Ιταλίας, είναι μια πόλη καθηλωτικά όμορφη, με βαριά ιστορία και τεράστια πολιτιστική παράδοση.  Κάθε άνοιξη οι βιολέτες, οι γνωστές μας και ως μενεξέδες ανθίζουν παντού, κατακλύζοντας την πόλη και την γύρω εξοχή, με το εντυπωσιακό βιολετί χρώμα και το συγκλονιστικό άρωμα τους.

Ο ρόλος της βιολέτας ως αρωματικό συστατικό, ξεκινάει το 1816. Είναι η εποχή που στην πόλη, η οποία τελεί υπό την κατοχή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, φθάνει για να αναλάβει καθήκοντα ως «Δούκισσα της Πάρμας», η δεύτερη σύζυγος του, Μαρία Λουΐζα των Αψβούργων και μετέπειτα Αυτοκράτειρα της Γαλλίας. Η Δούκισσα λατρεύει αυτό το εντυπωσιακό λουλούδι με το έντονο, αλλά φίνο άρωμα. 

Πριν ακόμα φθάσει στην Πάρμα γράφει από το Κάστρο του Schonbronn, στην κυρία των τιμών της που βρίσκεται στο Παρίσι και της έχει στείλει για να τις γνωρίσει μερικές βιολέτες, εν όψει της μετοίκησης της στην ιταλική πόλη: «Παρακαλώ, επιτρέψτε μου να κρατήσω μερικά φυτά βιολέτας της Πάρμας, με τις γραπτές οδηγίες για τη φύτευση τους. Ελπίζω, να μπορέσω να τις κάνω ν’ ανθίσουν. Ελπίζω, να καταφέρω να τις κάνω να φυτρώσουν καλά, γιατί μελετώ βοτανική και θα χαρώ πολύ, να κάνω αυτά τα υπέροχα λουλούδια, ν’ ανθίσουν εδώ ξανά».  

Λέγεται, ότι η Μαρία Λουΐζα έφτασε στην Πάρμα στις αρχές της άνοιξης, τον Απρίλιο του 1816, μια περίοδο κατά την οποία οι βιολέτες ανθίζουν παντού και δίνουν στην πόλη ένα μεθυστικό και λεπτό άρωμα. ‘Ενα άρωμα που έκανε τη Δούκισσα, να ερωτευτεί τόσο αυτό το λουλούδι, ώστε εργάστηκε με πάθος για να ενισχύσει την καλλιέργεια και την διάδοση του.  Φτάνοντας φροντίζει η ίδια προσωπικά την καλλιέργεια των βιολετών, τόσο στον Βοτανικό Κήπο που δημιούργησε, όσο και στον κήπο της εξοχικής της κατοικίας στο Colorno.

Η Μαρία Λουΐζα λατρεύει οτιδήποτε γύρω από τη βιολέτα, είτε ως άρωμα είτε ως χρώμα και σύμβολο. Ακόμα και τα γράμματά της τα υπογράφει με μελάνι στο βιολετί χρώμα, κάνοντας το συνώνυμο της υπογραφής της.  Αντικαθιστά τις στολές των αυλικών και των υπηρετών με βιολετί μανδύες.  Διακοσμεί το παλάτι με βιολετί υφάσματα, κουρτίνες, καλύμματα. Πολύ σύντομα η βιολέτα της Πάρμας γίνεται το σύμβολο του οίκου των Αψβούργων και υιοθετείται από τους πιο εκλεπτυσμένους ευγενείς της Ευρώπης, ως σύμβολο της διακριτικής κομψότητας. Ο Ναπολέοντας επηρεασμένος από τη σύζυγο του, υιοθετεί την βιολέτα και ως δικό του σύμβολο, χρησιμοποιώντας την σε θυρεούς, στάμπες, οικόσημα, κεντήματα στα ρούχα, ενώ όταν πια εξορίζεται στη νήσο Ελβα, οι υποστηρικτές του Βοναπαρτιστές, θα υιοθετήσουν την μπουτονιέρα με βιολέτες, ως αναγνωριστικό σημάδι. 

Το επόμενο βήμα για την Μαρία Λουΐζα είναι  η παραγωγή αρώματος και προσωπικών ειδών, με το άρωμα της βιολέτας. Η Δούκισσα ενθάρρυνε και υποστήριξε την έρευνα των μοναχών στη Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Convento dell’Annunciata).

Μακροχρόνιες έρευνες,  πολύ υπομονή και σχολαστικότητα  μέχρι να καταφέρουν οι μοναχοί, να αποδώσουν εφάμιλλη την μυρωδιά του άνθους και των φύλλων της.  Τα πρώτα μπουκάλια «Violetta di Parma» παράγονται χάρη στις αλχημικές ικανότητες των μοναχών και προορίζονται αποκλειστικά για την προσωπική χρήση της Δούκισσας.  Η συνταγή κρατείται επτασφράγιστο μυστικό από τους ίδιους τους μοναχούς, μέχρι το 1870. Τότε, ο Ludovico Borsari βρίσκει τον τρόπο να ανακαλύψει τη μυστική φόρμουλα του αρώματος και να το παρασκευάσει.

Έχει μάλιστα το θάρρος ή το θράσος, να το παράγει και να το πουλήσει σε μεγαλύτερο κοινό, που λαχταρά διακαώς να το αποκτήσει. Το άρωμα της βιολέτας της Πάρμας γίνεται το τεράστιο brand name της εποχής και μπαίνει στους βασιλικούς και πιο αριστοκρατικούς οίκους της Ευρώπης.

Μια τεράστια αρωματική παράδοση και μια λαμπρή ιστορία ξεκινάει για την πόλη της Πάρμας τον οίκο BORSARI 1870 και εξελίσσεται λαμπρά, στα επόμενα 150 χρόνια. Η γνώση της βιομηχανίας των αρωμάτων οφείλεται στην τόλμη του -μετέπειτα ιππότη- Ludovico Borsari, ο οποίος με την πρωτοβουλία του, μεταμορφώνει την Πάρμα στην πρώτη μεγάλη ιταλική βιομηχανική πόλη παραγωγής αρωμάτων, γνωστή σε όλο τον κόσμο. Επιδέξιοι δημιουργοί δημιουργούν πανάκριβες συσκευασίες σε πολύτιμα κουτιά και πανέμορφα κρυστάλλινα μπουκάλια και καθιστούν πρώτο απ΄όλους τον οίκο BORSARI 1870 και για περισσότερο από έναν αιώνα, σύμβολο του εκλεπτυσμένου ιταλικού στυλ σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ακόμα και σήμερα, που αυτός ο πρώτος ιστορικός οίκος αρωμάτων του Ludovico Borsari ανήκει πλέον σε πολυεθνική, υπάρχουν πολλές μικρές αλλά ιστορικές αρωματοποιίες που συνεχίζουν,  να δημιουργούν το άρωμα «Βιολέτα της Πάρμας» ως soliflore (μονοθεματικό), καθώς και άπειρα προϊόντα προσωπικής περιποίησης όπως σαπούνια, πούδρες, κρέμες.

‘Ενας από αυτούς τους κορυφαίους οίκους o PARMA FRAGRANZE, με επιχειρηματική δράση στην αρωματοποιία, για περισσότερα από 100 χρόνια, αναφέρει για τη δημιουργία του soliflore αρώματος της βιολέτας: “Μπορεί να φαίνεται απλό, να αναδημιουργηθεί ένα άρωμα από το άρωμα ενός μόνο λουλουδιού (soliflore), αλλά το έργο είναι πολύ πιο δύσκολο από ό,τι φαίνεται.  Ειδικά όταν δημιουργούμε ένα άρωμα που έχει παράδοση και ιστορία την οποία οφείλουμε, να σεβαστούμε και αντικατοπτρίζει τον χαρακτήρα και την ταυτότητα της πόλης μας, καθώς και το λουλούδι σύμβολο της. Όλα μας τα προϊόντα διακρίνονται από την προσωπική μας φροντίδα, αναμεμειγμένη με την κλάση και την κομψότητα που καθορίζουν την ίδια την πόλη της Πάρμας».

Το άρωμα θριάμβευσε και στις μετέπειτα δεκαετίες, με κορύφωση της δημοφιλίας του την περίοδο της Belle Epoque, ως ένα άρωμα που λατρεύτηκε και φορέθηκε από άντρες και γυναίκες, ως συνώνυμο της ύψιστης κομψότητας.

Σήμερα, οι κάτοικοι της Πάρμας αγοράζουν κατά προτίμηση το Parma Violet, που παράγεται στο Salsomaggiore γιατί θεωρούν, ότι είναι το πιο κοντινό στην αρχική φόρμουλα και χαρακτηρίζεται, από την λεπτότητα του αρώματος και τη διαφάνεια του υγρού.

Πολλά υπέροχα και διαχρονικά αρώματα έχουν δημιουργηθεί με βάση την βιολέτα στις τελευταίες δεκαετίες, απ΄όλους τους μεγάλους οίκους. Το άρωμα της είναι μελαγχολικό, νοσταλγικό, έντονο αλλά φίνο, πουδρένιο με μια αίσθηση καθαριότητας, αλλά και σαγήνης. Δεν είναι η παιδική πούδρα, αλλά η πούδρα των vintage καλλυντικών, ξηρή και στεγνή. Ενίοτε το άρωμα μπορεί να γίνει «γοτθικ» και σκοτεινό κι εκεί είναι που εγώ προσωπικά, το αγαπώ ακόμα περισσότερο.

Κάποια από τα αρώματα που αναδεικνύουν την βιολέτα της Πάρμας στη σύγχρονη αρωματοποιία είναι τα: Insolence by Guerlain, Flower by Kenzo, Love by Chloe, Ultraviolet by Pacco Rabanne, Violet Blonde by Tom Ford, Violetta by Santa Maria Novella, My Name by Trussardi, John Galliano by John Galliano.

Μείνετε όμως συντονισμένες γιατί αύριο, θα σας παρουσιάσουμε ένα νέο συναρπαστικό άρωμα, που βασίζεται στην βιολέτα της Πάρμας και την αναδεικνύει μοναδικά!

Stella