Πριν από αρκετά χρόνια, στην προ οικονομικής κρίσης εποχή, στάθηκα αρκετά τυχερή ώστε να κάνω μια δουλειά που αγάπησα πολύ. Ο αγροτουρισμός κι η περιφερειακή ανάπτυξη στάθηκαν για όσα χρόνια τα υπηρέτησα με αφοσίωση, ένα μεγάλο ταξίδι ζωής στην Ελλάδα και στις άγνωστες γωνιές της κι ειδικά για μένα ούσα παιδί της πόλης, ένα μεγάλο δώρο γνωριμίας των δυσκολιών της αγροτικής ζωής και υπαίθρου.
Τα χρόνια εκείνα είχαν ένα ανεκτίμητο πλεονέκτημα! Όργωνα αδιάκοπα, την ελληνική ύπαιθρο κι είχα την τύχη να συναντήσω στα ταξίδια μου κάποιους έντιμους παραγωγούς, κάποιους υπέροχους και σπάνιους ανθρώπους, με όραμα, ιδανικά και μεράκι που πρωτοπορούσαν με το έργο, τα προϊόντα, τις ιδέες και την δημιουργικότητα τους. Υπάρχουν πολλοί μικροί παραγωγοί στην Ελλάδα που ανοίγουν δρόμους, που αντιστέκονται στην εγκατάλειψη των παραδοσιακών μεθόδων και καλλιεργειών και παρόλες τις δυσκολίες που καθημερινά γίνονται περισσότερες, συνεχίζουν αδιάκοπα, επιδεικνύοντας ένα αξιοθαύμαστο πείσμα. Τι θα ήταν άραγε η Ελλάδα χωρίς αυτούς, που είναι αποφασισμένοι να υπηρετούν τα όνειρα τους;
Όταν έφθασε λοιπόν στα χέρια μου, το μήνυμα του Βασίλη Τζήμτσου από την Λούβρη Κοζάνης, που με αφορμή τα δικά μου γραπτά στο bb, μου μιλούσε με συγκίνηση για τις οικογενειακές τους καλλιέργειες λεβάντας, δεν μπορούσα παρά να επικοινωνήσω μαζί του, ώστε να γνωρίσω καλύτερα την περίπτωση μιας οικογένειας, που με αντίξοες πολλές φορές συνθήκες συνεχίζει με πίστη να καλλιεργεί τον «μωβ θησαυρό» της, όπως τον αποκάλεσε χαρακτηριστικά ο Βασίλης.
Η Λούβρη είναι ένα ορεινό χωριό της Κοζάνης σε υψόμετρο 700μ., με μόλις οκτώ κατοίκους, απ΄τους οποίους οι δυο είναι οι γονείς του Βασίλη. Εδάφη με λευκό χώμα, ξερικά και με πολύ ήλιο, ολοκληρώνουν το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη της καλύτερης ποικιλίας λεβάντας της στενόφυλλης Lavandulaan gustifolia.
«Είμαστε μια αγροτική οικογένεια» μας λέει ο Βασίλης, «και καλλιεργούμε σε δέκα στρέμματα γης, αυτόν τον ανεκτίμητο θησαυρό, την αρωματική αλλά και φαρμακευτική λεβάντα παράγοντας αιθέριο έλαιο, ανθόνερο και αποξηραμένη. Υπάρχουν τρία είδη λεβάντας που καλλιεργούνται αλλά δεν είναι όλα ούτε το ίδιο ποιοτικά, ούτε το ίδιο μυρωδάτα. Η πιο διαδεδομένη, η καλύτερη ποικιλία είναι η στενόφυλλη λεβάντα, που είναι και η πιο μυρωδάτη και παράγει το καλύτερο ποιοτικά αιθέριο έλαιο. Το λάδι αυτό έχει πολυάριθμες ιδιότητες, ανεκτίμητες, τα ξέρεις….» μου λέει. Φυσικά και τα ξέρουμε πια στο ΒΒ, έχουμε αναφερθεί εκτεταμένα στην λεβάντα, στις ιδιότητες και τις χρήσεις της.
«Κι εσύ αποφάσισες να τα παρατήσεις όλα και να αφοσιωθείς στην καλλιέργεια της λεβάντας;» τον ρωτάω, αναζητώντας μάταια το success story της ελληνικής αγροτικής επιχειρηματικότητας. «Όχι!» μου απαντάει «Δεν παράτησα τίποτα, είμαι άνεργος δημοσιογράφος, αλλά βοηθώ την μητέρα μου την Άννα. Αυτή είναι πλέον η κύρια παραγωγός της οικογένειας, αυτή φροντίζει την λεβάντα, ο πατέρας μου δεν είναι πια σε θέση κι εγώ βοηθώ, πηγαινοερχόμενος απ΄ την Αθήνα κι επικοινωνιακά. Είναι δύσκολα τα πράγματα, δύσκολες οι συνθήκες για να ζήσεις μόνο απ΄αυτό έτσι όπως είναι κι όπως εξελίσσονται τα πράγματα.
Ο αγώνας μας είναι πλέον στην απευθείας διάθεση προκειμένου να μην μας παίρνουν οι μεσάζοντες και οι συνεταιρισμοί κοψοχρονιά τα προϊόντα μας ή να μην μας την παίρνουν οι μεγαλοτσιφλικάδες, που μαζί με τις δικές τους βασικές καλλιέργειες θα βάλουν και λεβάντα, γιατί έχει ζήτηση πλέον. Κάνει δεν κάνει το χωράφι ή αν της κάνουν κακό τα φυτά που καλλιεργούνται δίπλα απ΄αυτήν. Ξέρεις, κι αυτό επηρεάζει την ποιότητα της. Ύστερα θα πάρουν τη δικιά μας και θα την ανακατέψουν με την δικιά τους, που δεν είναι της ίδιας ποιότητας, αλλά αυτό χαλάει το προϊόν … Η λεβάντα ξέρεις, είναι ο «μωβ θησαυρός» αλλά εύκολα μπορεί να γίνει κι η …«μωβ κόλαση»…
Κι όμως οι δυνατότητες καλλιέργειας στα βουνά της Βόρειας Ελλάδας είναι τεράστιες. «Το φυτό» λέει ο Βασίλης, «δεν έχει μεγάλες απαιτήσεις για την παραγωγή του. Η σύσταση του εδάφους πρέπει να έχει κάποια συγκεκριμένα συστατικά, όπως το ασβέστιο. Είναι ευαίσθητο στην υγρασία, δεν χρειάζεται πολύ πότισμα, ενώ οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού επηρεάζουν την ποιότητα του αιθέριου ελαίου που θα παραχθεί. Οι βασικές αγροτικές εργασίες πάλι είναι δυο φορές τον χρόνο. Το ξεχτάριασμα γίνεται την άνοιξη, γιατί τα ζιζάνια μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα αλλά και το άρωμα του αιθέριου ελαίου. Ακολουθεί ο θερισμός στην αρχή του καλοκαιριού έως τον Ιούλιο με δρεπάνια, από το πρωί μέχρι το απόγευμα, κάτω από τον καυτό ήλιο… και στη συνέχεια η απόσταξη τους. Αυτό συμβαίνει, γιατί μας είναι απαραίτητη η έντονη ηλιοφάνεια, ειδικά σε ότι αφορά το αιθέριο έλαιο, το οποίο για να προκύψει χρειάζεται τα χημικά συστατικά του να παραμείνουν στο άνθος».
«Εκεί στη διάρκεια της συγκομιδής έχουμε να κάνουμε πάντα έναν αγώνα δρόμου», επισημαίνει ο Βασίλης. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό τα κομμένα άνθη λεβάντας να φτάσουν αυθημερόν, όσο πιο σύντομα γίνεται στο αποστακτήριο (χρησιμοποιούμε κι εμείς το αποστακτήριο του συνεταιρισμού Αρωματικών Φυτών Κοζάνης), ώστε να μην εξατμιστεί, αλλά να παραχθεί το καλύτερο δυνατόν αιθέριο έλαιο. Μέσα σε λίγες ώρες, οι τόνοι των ανθών που έχουμε μαζέψει με εξαιρετικά κοπιαστική δουλειά θα μετατραπούν, είτε σε συμπυκνωμένες σταγόνες αιθέριου ελαίου, ανθόνερου ή θα αποξηραθούν».
«Όλη η ποσότητα της λεβάντας μπορεί μέσα σε μία ημέρα να εξαχθεί στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Βουλγαρία ακριβώς επειδή βρίσκεται πολύ κοντά στην Ελλάδα κι η εξαγωγή γίνεται άμεσα και με πολύ μικρό κόστος».
«Οπότε;» τον ρωτάω «Δεν βλέπεις μέλλον για σένα στην λεβάντα;»
«Όχι, αντίθετα, σκέφτομαι πολλά… έχω σχέδια για υλοποίηση, αλλά οι συνθήκες δεν βοηθούν. Ωστόσο, διερευνώ. Δεν το βάζω κάτω! Ήδη η λεβάντα μας βρίσκεται στην διαδικασία πιστοποίησης προϊόντος από το Ινστιτούτο Ελέγχου Βιολογικών Προϊόντων ΒΙΟ Ελλάς που είναι εγκεκριμένος φορέας πιστοποίησης προϊόντων βιολογικής Γεωργίας και ξέρεις πόσο δύσκολο είναι να πάρεις αυτή την πιστοποίηση… κι ύστερα.. να σου εξομολογηθώ κάτι; Κι εγώ ακόμα έχω εκπλαγεί με τις άπειρες δυνατότητες της. Μέσα απ΄ αυτήν την οικογενειακή δραστηριότητα, ανακάλυψα κι εγώ πάλι την λεβάντα. Είναι το γιατρικό μου, το επουλωτικό μου, η πρώτη βοήθεια στο σπίτι μου. Κι ακόμα την ανακαλύπτω….»
Τα προϊόντα λεβάντας της οικογένειας Τζήμτσου καθώς και πολλές ιδέες χρήσης, θα τα βρείτε στο http://www.lavenderoil.gr/ και www.lavendergreece.gr
Stella
Πολλά μπραβο,υπομονή και επιμονή στην οικογένεια Τζήμτσου για τη δύσκολη -λόγω συνθηκών και καταστάσεων εδώ στην Ελλάδα-αλλά και τόσο ελπιδοφόρα ενασχόληση της με αυτόν τον πραγματικά υπεροχο μωβ θησαυρό και συγχαρητήρια στη Στέλλα που προβάλει τέτοιες πολύτιμες προσπάθειες!
Θησαυρός πραγματικός! μπράβο εξαιρετική προσπάθεια! Οπωσδήποτε πρέπει να προμηθευτώ το αιθέριο έλαιο! Ευχαριστούμε για το άρθρο Στέλλα!
@Maryl, @MariaA Η διάθεση, το ενδιαφέρον για προβολή τέτοιων προσπαθειών και τα μπράβο, ανήκουν στην Τζούλια και στο ΒΒ! Εγω ελπιζω απλά να υπάρξουν και άλλα τέτοια παραδείγματα για να τα παρουσιάζουμε με κάθε θετική διάθεση!
Καλα Κούλουμα κορίτσια!
Πολλα συγχαρητήρια στην αξιεπαινη αυτή προσπάθεια.Για άλλη μια φορά καταπληκτικό κειμενο Στέλλα 🙂
Μουτς
Μπράβο στην οικογένεια για την προσπάθεια να κρατήσουν όσο πιο σωστά μπορούν την καλλιέργεια του μοναδικού αυτού φυτού παρ’ όλες τις δυσκολίες. Μπράβο και στην αγαπημένη μας Τζούλια που προβάλει αυτές τις προσπάθειες αλλά δεν μπορώ να μην συγχαρώ και την αγαπημένη μας Στέλλα για τον μοναδικό τρόπο που έχει κάθε φορά για να μας τα παρουσιάσει!!! Καλή Σαρακοστή κορίτσια!!!
kalispera julia bbgirls!!
poly oraio keimeno stelitsa mas!! polla synxaritiria gia tin prospathia! filakia
Πολλά μπράβο και από εμένα!! Είναι απαραίτητο να στηρίζουμε τους ανθρώπους που με κόπο και μεράκι παλεύουν να αναδείξουν τους θησαυρούς της ελληνικής γης!!