Δίκταμος: Το Κρητικό βοτάνι, του έρωτα και της ομορφιάς

«Μα τι λες τώρα; Όλα τα φάρμακα στηρίζονται στις ιδιότητες των βοτάνων!» μου είπε μια μέρα η Αγγελική, αφήνοντας με άναυδη με αυτή την παραδοχή. Όχι μόνο γιατί είναι η μόνη γιατρός που εμπιστεύομαι με κλειστά μάτια κι η ξαδέλφη που μεγαλώσαμε μαζί από παιδιά, αλλά γιατί τιμά την ιατρική μπλούζα όσο λίγοι.

Λίγες μέρες μετά, διάβαζα τυχαία μια παλιότερη δήλωση του επίκουρου καθηγητή στον Τομέα Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Νίκου Χριστοδουλάκη[1], για την μοναδική περίπτωση της χώρας μας. «Ολόκληρη η Μεσόγειος είναι γεμάτη από φαρμακευτικά φυτά. Η Ελλάδα έχει ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα: είναι χωρισμένη σε πολλά κομμάτια, γεωγραφικά, κι έτσι τα φυτά αυτά βρήκαν χώρο, όπου απομονώθηκαν και είχαν την ευκαιρία να εξελιχθούν. Τα μισά από τα φυτά της ευρωπαϊκής χλωρίδας εντοπίζονται στη χώρα μας. Πρόκειται για περίπου 5.000 ταξινομικές μονάδες, κι από αυτές 500-600 έχει αποδειχθεί πως κρύβουν πολύ μεγάλη φαρμακευτική αξία. Είναι τα φυτά που χρησιμοποιούσε ο Ιπποκράτης, εκείνα που αναφέρουν ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης και που μέσα στη δίνη των χημικών εργαστηρίων ξεχάστηκαν, για να αποκτήσουν και πάλι αξία, τις τελευταίες δεκαετίες».

Το μυαλό μου έτρεξε πάλι στον Δίκταμο.

Ο κρητικός δίκταμος ή έρωντας.

Ο δίκταμος ο θάμνος της Δίκτης – ή ∆ίκτανµος όπως τον αποκάλεσε στα γραπτά του Θεόφραστος, ο Πλίνιος κι οι αρχαίοι γιατροί όπως ο Διοσκουρίδης, ο οποίος θεράπευε μ΄ αυτόν τις πληγές των στρατιωτών, που του απέδιδαν ανεκτίμητες θεραπευτικές ιδιότητες. Ήταν το ιερό φυτό της Άρτεμης Δίκτυννας ενώ το άγαλμα της θεάς Αρτέμιδας, έφερε στο κεφάλι της στεφάνι από δίκταμο. Γνωστός και ως έρωντας γιατί σκαρφαλωμένος σε απόκρημνους βράχους, συλλέγεται τόσο δύσκολα, όσο «τα πάθη του έρωτα».

Με την επιστημονική ονομασία Origanum dictamnus είναι ένα από το πιο φημισμένα κρητικά ενδημικά φυτά κι ένας θησαυρός της κρητικής γης που δεν βρίσκουμε πουθενά αλλού στον κόσμο, γι΄αυτό σήμερα προστατεύεται από τη Συνθήκη της Βέρνης.   Θ΄ακούσετε να τον αποκαλούν ακόμα ως αδίχταμο, ατίταμο, δίκταμνο, δίταμo, λιβανόχορτο, μαλλιαρόχορτο, σταθόρι, σταμνόχορτο, στοματόχορτο, σταματόχορτο, στομαχόχορτο και τον συναντούμε σε ορεινές και λοφώδεις ασβεστολιθικές εκτάσεις, σε φαράγγια, σε γκρεμούς και βράχους των ορεινών περιοχών και δη του όρους Δίκτη απ΄ όπου προέρχεται τ΄ όνομα του.

Το θαυματουργό αυτό βότανο γνωστό από τη μινωική εποχή, όταν οι μινωίτες παρασκεύαζαν αρώματα, αλοιφές για την επούλωση τραυμάτων και πληγών, αρωματικά λάδια με τονωτικές και αφροδισιακές ιδιότητες που πρόσφεραν στους θεούς, τους βασιλιάδες και ιερείς τους, αλλά και αρωματικούς οίνους όπως το δικταμνίτη. Ο Αριστοτέλης ανέφερε, ότι όταν τα αγριοκάτσικα στον Ψηλορείτη δέχονταν τα δηλητηριασμένα βέλη των κυνηγών μασούσαν δίκταμο γλύφοντας τις πληγές τους, κι έτσι απόβαλαν τα βέλη και οι πληγές έκλειναν.

Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε για την αντιμετώπιση των διαταραχών του γαστρεντερικού συστήματος, τον συνιστούσε σε έμπλαστρο για τη χοληδόχο κύστη, τους πνεύμονες και τα πρηξίματα.Σύμφωνα με το Θεόφραστο χρησιμοποιήθηκε άπειρες φορές την ώρα του τοκετού σαν κατάπλασμα για τη δυστοκία. Τον προφύλαγαν μάλιστα μέσα στο κενό των βλαστών του άρτηκα και του καλαμιού μην τυχόν και χάσει τις ιδιότητές του. Στον Μεσαίωνα οι Τραππιστές και οι Βενεδικτίνοι μοναχοί χρησιμοποιούσαν το δίκταμο για την παρασκευή λικέρ που έφερε το όνομά τους, την γνωστή μας έως σήμερα τραππιστίνη και βενεδικτίνη.

Στη σύγχρονη βοτανοθεραπεια η κύρια χρήση του από τους θεραπευτές είναι να καταπραΰνει τους πόνους και τις διαταραχές του στομάχου, της κοιλιάς και των εντέρων. Το δίκταμο δρα ως αποτελεσματικό αντιοξειδωτικό ενώ έχει διαπιστωθεί, ότι έχει αντιμικροβιακή δράση. Εμφανίζει επουλωτικές και στυπτικές ιδιότητες και για το λόγο αυτό θεωρείται φάρμακο για το στομάχι (στομαχόχορτο) και τα αποστήματα, τους κολικούς και τις φλεγμονές του γαστρεντερικού συστήματος.

Περιέχει μεγάλο πλήθος και ποικιλία χημικών συστατικών, στα οποία αποδίδονται οι διάφορες αρωματικές και θεραπευτικές ιδιότητες του. Το φυτό περιέχει αιθέριο έλαιο με κύρια συστατικά τη θυμόλη, καρβακρόλη και καμφορά, ουσίες που προσδίδουν τις θεραπευτικές του ιδιότητες, καθώς επίσης και πουλεγόνη, ουσία που του δίνει τις αρωματικές του ιδιότητες.

Χρήσιμα μέρη του φυτού, για φαρμακευτικούς σκοπούς, είναι τα αέρια μέρη που μετά την χρήση πρέπει να φυλάσσονται σε σφραγισμένο γυάλινο δοχείο. Τα γκριζοπράσινα, χνουδωτά φύλλα του πολλοί τα βράζουν και τα πίνουν αντί για τσάι. Συστήνεται επίσης σε νευρικές διαταραχές, πονοκεφάλους και άλλα νοσήματα του νευρικού συστήματος εξαιτίας των καταπραϋντικών ιδιοτήτων που εμφανίζει. Για τις αντισηπτικές του ιδιότητες χρησιμοποιείται σε γρίπη και κρυολογήματα, ενώ χρησιμοποιείται επίσης ως αιμοστατικό (σταματόχορτο), στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά και ενάντια στην κακοσμία του στόματος (στοματόχορτο).

Είναι ακόμη διουρητικό, χολαγωγικό, έμμηναγωγό, καταπολεμά τις αμοιβάδες και καταπραΰνει πονόδοντους και αποστήματα. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων. Ενεργεί επίσης, ως αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό αλλά και ως αφροδισιακό, άλλος ένας λόγος για την χρήση του προσωνύμιου «έρωντας».

ΠΩΣ ΜΑΣ ΟΜΟΡΦΑIΝΕΙ;

Ο δίκταμος περιέχει φλαβονοειδή, κουμαρίνες, φαινολικά οξέα, φλαβονοειδή, κατεχίνες, που για την ομορφιά μας δρουν ως εξαιρετικό επουλωτικό, τονωτικό, αντισηπτικό, αναπλαστικό, αντιρυτιδικό, αλλά και εξαιρετικό συσφικτικό. Έτσι το αιθέριο έλαιο του είναι καταπληκτικό, τόσο για τα δερματικά προβλήματα, την ακμή και τη λιπαρότητα, όσο και για την αντιγήρανση, την αξιοσημείωτη αντιρυτιδική δράση και την ανάπλαση των κυττάρων.

Επουλώνει ρυτίδες αλλά και σημάδια του δέρματος από ακμή ή ουλές. Κάνει θαύματα στην περιοχή των ματιών και στους μαύρους κύκλους. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η έντονη δράση του, ενάντια στην κυτταρίτιδα και τις ραγάδες. Φτιάξτε ένα μείγμα διαλύοντας 15 σταγόνες αιθέριου ελαίου σε 50 ml αμυγδαλέλαιου και κάνοντας επάλειψη στα σημεία. Με το ίδιο μείγμα μπορείτε να ανακουφιστείτε από τραύματα, εγκαύματα και τσιμπήματα εντόμων.

Αγνός, βιολογικός, κρητικός δίκταμος περιέχεται στην καλοκαιρινή σειρά Greek Island Βeauty, και στην MIRACLE! Night EYE Mask τωνπροϊόντων Stella’s Recip-Y.

Stella’s Recip-Y, Greek Island Beauty

Stella’s Recip-Y MIRACLE EYE MASK

[1] ΤΑ ΝΕΑ, 28-04-2001, Λαμπρινή Σταμάτη

Στέλλα Ασκέλη